Του Ιατροδικαστή Ιάκωβου Γερούδη
Ο Ιατροδικαστής θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ανάλυση DNA συνιστά μια πολυμερή ανακριτική πράξη διακρινόμενη αφενός στη λήψη του υλικού αφετέρου στην εργαστηριακή εξέταση, την ανάλυση και την αποθήκευση των αποτελεσμάτων. Η αφαίρεση βιολογικού υλικού υπό τη μορφή δείγματος για τη διενέργεια της ανάλυσης DNA, συνιστά “σωματική επέμβαση”.
Οι βασικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν την επαφή και διαχείριση του Ιατροδικαστή με δείγματα DNA δηλαδή την συλλογή, την αποθήκευση και την διακίνηση πειστηρίων με βιολογικό υλικό για να εξασφαλίζεται η εγκυρότητα και η πιστότητα των αποτελεσμάτων είναι οι ακόλουθες:
α. Στην έρευνα για τα στοιχεία DNA στον τόπο εγκλήματος πρέπει να ληφθούν όλες οι πιθανές προφυλάξεις που θα αποτρέψουν τη μόλυνση του υλικού.
β. Θα πρέπει να τηρείται ένα αρχείο από το οποίο θα προκύπτει η συνεχής αλυσίδα των πειστηρίων από τον τόπο του εγκλήματος στο εργαστήριο και στη συνέχεια στο δικαστήριο.
γ. Ίχνος ή πειστήριο κατάλληλο για εξέταση θεωρείται κάθε ουσία ή αντικείμενο ή υλικό που σχετίζεται με μία εγκληματική ενέργεια και φέρει ή πιθανολογείται ότι φέρει
εργαστηριακά εκμεταλλεύσιμο βιολογικό υλικό. Εκμεταλλεύσιμα βιολογικά υλικά είναι το αίμα, οι βίαια εκριζωμένες τρίχες, το σάλιο, το κολπικό επίχρισμα, το πρωκτικό επίχρισμα και το στοματικό επίχρισμα του θύματος βιασμού ή απόπειρας βιασμού, το σπερματικό υγρό και ο ιδρώτας του δράστη αλλά και ιστοί, οστά και επιθηλιακά κύτταρα.
δ. Στη συλλογή και δειγματοληψία των πειστηρίων που πιθανά φέρουν βιολογικό υλικό θα πρέπει να λαμβάνονται υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες. Θα πρέπει επίσης να συντάσσονται λεπτομερείς εκθέσεις επί τόπου για την ακριβή θέση τους στο χώρο. Στη συλλογή θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποστειρωμένα υλικά μιας χρήσης και ο συλλέκτης θα πρέπει να αλλάζει τα γάντια μιας χρήσης κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με άλλο πειστήριο. Σε περιπτώσεις που διακυβεύεται πέρα από την προφύλαξη των στοιχείων και η υγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού, δηλαδή όταν υφίσταται κίνδυνος επιμόλυνσης του απαραίτητη, είναι η χρήση και άλλων προφυλακτικών μέσων όπως μάσκες και ολόσωμες φόρμες. Η όλη διαδικασία συλλογής πρέπει να είναι σύντομη, με τήρηση ησυχίας, απομάκρυνση πιθανών κινδύνων επιμόλυνσης των στοιχείων, απαγόρευση του καπνίσματος και τα πειστήρια θα πρέπει να αποσυσκευάζονται από τις ειδικές συσκευασίες που σημαίνονται μόνο στο εργαστήριο. Ανάλογα με το είδος του εκμεταλλεύσιμου βιολογικού υλικού ισχύουν άλλοι κανόνες συλλογής και διαχείρισης, ενώ η συσκευασία και η σήμανση των πειστηρίων πρέπει να γίνεται ξεχωριστά για το καθένα και σε ειδικές ανάλογες συσκευασίες.
στ. Τα πειστήρια θα πρέπει να αποστέλλονται άμεσα στο Εργαστήριο Μοριακής Ιατροδικαστικής ή στο Εγκληματικό Εργαστήριο της αστυνομίας που θα τα επεξεργαστεί με κατάλληλη τεκμηρίωση και με συνοδευτικά έγγραφα.
ζ. Η σύγκριση βιολογικού υλικού πειστηρίων με βιολογικό υλικό γνωστών ατόμων δηλαδή του θύματος, των υπόπτων και των συγγενών πρέπει να γίνεται για μεν τους νεκρούς από τον Ιατροδικαστή για δε τους ζωντανούς είτε από τον Ιατροδικαστή που εκτελεί την κλινική εξέταση ή το τεστ πατρότητας και ταυτοποίησης, είτε από εξειδικευμένους ιατρούς που οφείλουν να στείλουν στο Εργαστήριο το βιολογικό υλικό σε σφραγισμένα φιαλίδια με το ονοματεπώνυμο του ατόμου και με συνοδευτικά έγγραφα όπου θα πρέπει να αναγράφεται η συγγενική σχέση κάθε ατόμου.
η. Για να αποφευχθούν η πιθανότητα τυχαίας ταύτισης (coincidental match ή/και random match probability) που συμβαίνει όταν δύο διαφορετικά άτομα έχουν το ίδιο προφίλ DNA και η πιθανότητα ενός ψευδώς θετικού αποτελέσματος (false positive) πρέπει τα
εργαστήρια να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια και να ακολουθούν τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες και τα πρωτόκολλα διαπίστευσης.
θ. Τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των εξεταζόμενων με μεθόδους ανάλυσης DNA πρέπει να διασφαλίζονται από τον Ιατροδικαστή που τα διαχειρίζεται.
ι. Στη διαδικασία της παρουσίασης των στοιχείων στο δικαστήριο θα πρέπει ο Ιατροδικαστής να εξηγήσει στο δικαστήριο το γεγονός του θετικού αποτελέσματος (match) ανάμεσα στα δύο δείγματα (σκηνής εγκλήματος και δράστη) και επιπλέον θα πρέπει να παραθέσει τη συχνότητα εμφάνισης του συγκεκριμένου προφίλ στον πληθυσμό και να παρουσιάσει τα αποτελέσματα με απλή, κατανοητή επιστημονικά τεκμηριωμένη γλώσσα.
Δημοσίευση σχολίου