Ζούμε σε πόλη η οποία για πέντε περίπου αιώνες κατακτήθηκε και κατοικήθηκε μαζί με τους Έλληνες, από τους Οθωμανούς.
Στο νοτιότερο τμήμα της πόλης αναπτύχθηκε η συνοικία των Τούρκων, αλλά και η κοινή εμπορική δραστηριότητα όλων κοντά στο διαχρονικό άξονα της Εγνατίας, ενώ στη βόρεια περιοχή της Μητρόπολης, το επονομαζόμενο Βαρόσι, η συνοικία των Χριστιανών.
Μετά την περίλαμπρη νίκη του Ελληνικού Στρατού στα 1912 και την απελευθέρωση των Γιαννιτσών, σταδιακά αποχώρησε το μεγαλύτερο μέρος των Τούρκων και οι τελευταίοι εναπομείναντες μεταφέρθηκαν στην Τουρκία με την ανταλλαγή πληθυσμών μετά τη σύναψη της συμφωνίας της Λωζάνης, τα έτη 1923 – 1924. Στο νότιο τμήμα της πόλης εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και η εικόνα του χώρου άλλαξε τελείως για να καλυφθούν οι ανάγκες της στέγασής τους.
Η Ελληνική Πολιτεία τα τελευταία χρόνια, σεβόμενη την ιστορία και τα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία προχώρησε στην εξαγορά, αναπαλαίωση και συντήρηση αρκετών οθωμανικών κτισμάτων, τα οποία είναι διασπαρμένα στο νοτιότερο τμήμα της πόλης μας. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία για την ανάδειξη και προβολή κτισμάτων, όπως το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός, το Ρολόϊ, ο Τουρμπές και ως φαίνεται και άλλων, π.χ. της κατοικίας του Εμίν μπέη. Τα μνημεία αυτά συμπεριλήφθηκαν σε ταξιδιωτικούς οδηγούς, καθώς και στην ιστοσελίδα του Δήμου Πέλλας και αποτελούν πόλους έλξης επισκεπτών.
Δεν μπορούμε να πούμε όμως ότι το ίδιο επιτεύχθηκε στο βορειότερο τμήμα της πόλης, στη χριστιανική συνοικία όπου δεσπόζει η Μητρόπολη μας, ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Τα περισσότερα ιδιωτικά κτίσματα κατεδαφίστηκαν και όσα απέμειναν γκρεμίζουν, έχοντας διαγράψει από τη μνήμη μας ότι υπήρξαν καταφύγια της πολιτιστικής μας παράδοσης και ακόμη χώροι της εθνικής αφύπνισης των κατοίκων κατά την Τουρκοκρατία .
Εδώ και καιρό η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ, έχει κάνει προτάσεις προς το Δήμο Πέλλας, ώστε σε αναγνώριση των αγώνων και θυσιών των κατοίκων της πόλης μέχρι την απελευθέρωσή της, να προωθηθεί η εξαγορά και συντήρηση αυτών που απέμειναν, αφενός μεν για να γνωρίζουν οι νεότερες γενιές την ιστορία και πολιτιστική παράδοση της πόλης και αφετέρουν για να αποτελέσουν πόλους έλξης επισκεπτών.
Συγκεκριμένα για την αξιοποίηση και ανάδειξη της Ελληνορθόδοξης συνοικίας της Μητροπόλεως (Βαρόσι) προτείνονται εκ παραλλήλου με το πρωταρχικό έργο της συνεχούς Συντήρησης του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μητρόπολης):
-Η συγγραφή μελέτης με την πλήρη καταγραφή όλων των στοιχείων της συνοικίας και όσο ακόμη υπάρχουν πολίτες που μπορούν να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους και τεκμήρια.
-Η αλλαγή της χρήσης του παλιού σχολείου, πίσω από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που σήμερα λειτουργεί ως νηπιαγωγείο και η μετατροπή του σε Μουσείο Εκπαίδευσης, με αναφορά στην περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα και την απελευθέρωση. Πρόκειται για το πρώτο Ελληνικό σχολείο που ιδρύθηκε στα 1870.
- Η συντήρηση και αποκατάσταση της παλιάς οικίας των οικογενειών Μπόσκου και Μανδάλτση, καθώς είναι από τα ελάχιστα εναπομείναντα κτήρια μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Όρισμένοι από τους συγκληρονόμους εξέφρασαν την πρόθεσή τους να το παραχωρήσουν δωρεάν στο Δήμο Πέλλας ή σε φορέα που προτίθεται να τα αξιοποιήσει.
- Η σήμανση περιπατητικής διαδρομής επισκεπτών και κατοίκων από το λόφο της Μητρόπολης με τα προαναφερθέντα κτήρια στο λόφο του Φιλίππειου, όπου δεσπόζει ο ανδριάντας του Φιλίππου Β΄ και η Μακεδονική Φάλαγγα με κατάληξη στο Πνευματικό Κέντρο, με τον αδριάντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου θα υπάρχει Σταθμός Ενημέρωσης με οπτικοακουστική προβολή της ιστορίας και πολιτιστικής παράδοσης της πόλης.
-Από το Σταθμό Ενημέρωσης ο επισκέπτης θα πληροφορείται ότι μπορεί να συνεχίσει τη διαδρομή του προς την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου Πενταπλατάνου, που φέρεται να κτίσθηκε κατά το έτος 1509. Ο ιερός αυτός ναός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη ζωή και την ιστορία των κατοίκων του χωριού και των Γιαννιτσών, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο κατοχής, καθόσον αποτελούσε καταφύγιο προσευχής και ελπίδας για την απελευθέρωση τους από τον Τουρκικό ζυγό. Είναι όμως απαραίτητη η βελτίωση της οδού που οδηγεί από τον Πενταπλάτανο προς την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου.
- Σε περιοχή λίγο ψηλότερα από την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, ακολουθώντας δεύτερη μικρή περιπατητική διαδρομή προτείνεται η κατασκευή και τοποθέτηση αναθηματικής στήλης με τη φωτογραφία και τη δράση του ηρωικώς πεσόντος κατά τη μάχη των Γιαννιτσών, ταγματάρχη Γεωργούλη, στον τόπο όπου ακριβώς σκοτώθηκε. Στην ίδια περιοχή που διαθέτει πλήρη εποπτεία του χώρου είναι σημαντικό λόγω της βαρύνουσας σημασίας της Μάχης των Γιαννιτσών να προσφέρεται και εποπτική ενημέρωση για τη Μάχη των Γιαννιτσών με τη διάταξη των αντιπάλων δυνάμεων κτλ. με σύγχρονες μεθόδους.
Κλείνοντας θέλουμε να τονίσουμε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο και τα εκατοντάδες μέλη της Εταιρείας, είμαστε διατεθειμένοι να συμβάλουμε με κάθε τρόπο, στην υλοποίηση των προαναφερομένων προτάσεών για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και πολιτιστικής μας κληρονομιας.
Κωνσταντίνος Κάμτσης
Πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Γ. « Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ».
Η Ι.Λ.Ε. ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ευχαριστεί θερμά τον ανερχόμενο μικρό καλλιτέχνη Αλέξανδρο Δημητριάδη του Αγγέλου, μαθητή της ΣΤ' τάξης Δημοτικού σχολείου, τόσο για την ιδέα του, ανάδειξης της Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής, όσο και για την καταπληκτική και με κάθε λεπτομέρεια κατασκευή του η οποία κοσμεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλης μας.
Του ευχόμαστε καλή πρόοδο στο σχολείο και κάθε επιτυχία στα όνειρα και στις επιδιώξεις του.
Δημοσίευση σχολίου