Σε αυτή τη σειρά, «Το θαυματουργό ανοσοποιητικό σύστημα», εξερευνούμε την πραγματική δύναμη του ανοσοποιητικού μας συστήματος και τα όργανα που εργάζονται ακούραστα για να μας προστατεύσουν. Παρέχουμε επίσης πρακτικούς τρόπους για να προστατεύσουμε αυτά τα ζωτικά θεϊκά δώρα.
Προηγουμένως: Το λεμφικό σύστημα όχι μόνο είναι ένας απαραίτητος προστάτης, αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι ένα κρυφό μονοπάτι για την εξάπλωση των τοξινών σε όλο το σώμα. Μπορεί να είναι μια οδός εξάπλωσης για τα εμβόλια COVID-19, τα οποία συνδέονται με σοβαρά απειλητικά για τη ζωή συμβάντα στον εγκέφαλο και την καρδιά.
Εάν το σώμα ήταν χώρα, το λεμφικό σύστημα θα ήταν το σύστημα επεξεργασίας σκουπιδιών και η σπλήνα, για το σύστημα κυκλοφορίας του αίματος, θα ήταν ένας γενικός σταθμός διοίκησης με εργοστάσιο όπλων, κεντρικό σταθμό ανακύκλωσης και σημείο ελέγχου.
Ο σπλήνας, το μεγαλύτερο λεμφικό όργανο στο ανθρώπινο σώμα, παίζει κρίσιμο ρόλο, ειδικά κατά την εποχή του COVID-19. Είναι ένα από τα λιγότερο κατανοητά όργανα του ανθρώπινου σώματος.
Ο «Παράξενος» Σπλήνας
Ο σπλήνας είναι ένα κοκκινωπό-μοβ, σε σχήμα κόκκου καφέ, όργανο σε μέγεθος γροθιάς που κάθεται κάτω από το πλευρικό κλουβί στην αριστερή πλευρά της κοιλιάς, δίπλα στο στομάχι.
Περιέργως, συνδέεται με μια σειρά από «περίεργους» αριθμούς: 1, 3, 5, 7, 9 και 11. Ο σπλήνας έχει πάχος περίπου 1 ίντσα, πλάτος 3 ίντσες, μήκος 5 ίντσες, ζυγίζει περίπου 7 ουγγιές και βρίσκεται μεταξύ την ένατη και 11η πλευρά.
Ο σπλήνας αποτελείται κυρίως από δύο τύπους ιστών: τον κόκκινο πολτό, ο οποίος περιέχει ερυθρά αιμοσφαίρια και φλεβικούς ιστούς. και τον λευκό πολτό, που περιέχει λευκά αιμοσφαίρια που ρυθμίζουν τη φλεγμονή και παίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των παθογόνων.
Ένα πολυλειτουργικό ζωτικό όργανο
Αν και μικρός σε μέγεθος, ο σπλήνας εκτελεί πολλές κρίσιμες λειτουργίες. Αποτελεί παράδειγμα του θαύματος της ικανότητας του ανθρώπινου σώματος να χρησιμοποιεί ένα πράγμα για πολλούς σκοπούς.
Καθισμένος σαν δεξαμενή στο κυκλοφορικό σύστημα, ο σπλήνας ρυθμίζει πρωτίστως τις λειτουργίες της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος, παράγει αντισώματα και φιλτράρει το αίμα για να απομακρύνει παθογόνα, ειδικά εγκλωβισμένα μικρόβια . Πρόκειται για βακτήρια που είναι διπλά προστατευμένα, πιο ανθεκτικά στην ανοσία του οργανισμού και πιο διεισδυτικά (π.χ. πνευμονία από στρεπτόκοκκο).
Ο σπλήνας αφαιρεί επίσης τα παλιά κύτταρα του αίματος και βοηθά στον έλεγχο της ποσότητας αίματος που κυκλοφορεί σε όλο το σώμα, ενώ δημιουργεί κρίσιμα αποθέματα αίματος που μπορούν να απελευθερωθούν κατά τη διάρκεια τραύματος και σημαντικής αιμορραγίας.
Ο σπλήνας έχει τρεις κύριες λειτουργίες.
Φιλτράρισμα αίματος για την αφαίρεση μικροβίων και ιών που εισβάλλουν
Τα παθογόνα συνήθως εξουδετερώνονται ή καταστρέφονται από τους λεμφαδένες. Ωστόσο, τυχόν παθογόνα που καταφέρνουν να αποφύγουν τη διήθηση θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν εντός της λεμφικής ροής και τελικά θα ανακυκλωθούν στο αίμα.
Μόλις εισέλθει στο αίμα, υπάρχει ένα άλλο αποτελεσματικό φίλτρο για την απομάκρυνση αυτών των επιβλαβών παραγόντων - ο σπλήνας. Καθώς το αίμα περνά μέσα από τη σπλήνα, παθογόνα συστατικά όπως υπολείμματα, βακτήρια και παράσιτα εξαλείφονται γρήγορα, διατηρώντας το αίμα καθαρό.
Αυτό γίνεται κυρίως στον άφθονο λεμφικό ιστό της σπλήνας —δηλαδή, στον «λευκό πολτό»—με τη βοήθεια μακροφάγων, που είναι ισχυροί σαρωτές που καταβροχθίζουν και υποβαθμίζουν τα νεκρά κύτταρα, τα υπολείμματα, τα καρκινικά κύτταρα και τα ξένα υλικά.
Κατά τη διάρκεια μιας χρόνιας λοίμωξης, και παρόμοια με τους λεμφαδένες, ο σπλήνας μπορεί να φλεγμονή από τη συσσώρευση παθογόνων παραγόντων, προκαλώντας την αύξηση του μεγέθους του.
Επιπλέον, τα Β κύτταρα, ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων, παράγουν πρωτεΐνες που καταπολεμούν τις λοιμώξεις που ονομάζονται αντισώματα και μπορούν να επιτεθούν στα βακτήρια. Αυτή η παραγωγή αντισωμάτων των Β κυττάρων είναι μια από τις πιο σημαντικές συνεισφορές του σπλήνα στην ανοσία.
Παραγωγή και Ανακύκλωση Ερυθρών Αιμοσφαιρίων
Το σώμα περιέχει τρεις κύριους τύπους αιμοσφαιρίων: ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Ο σπλήνας έχει την ουσιαστική λειτουργία της παραγωγής και της ανακύκλωσης ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία διατηρούν το αίμα μας υγιές και καθαρό.
Από τη 12η έως την 28η εβδομάδα της εμβρυϊκής ανάπτυξης, ο σπλήνας παράγει τα περισσότερα από τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Μετά την 28η εβδομάδα, ο μυελός των οστών αναλαμβάνει και γίνεται η κύρια θέση για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η μέση διάρκεια ζωής των ανθρώπινων ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι περίπου 120 ημέρες στην κυκλοφορία, μετά από τις οποίες καταπίνονται από σαρωτές μακροφάγων.
Αυτή είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική διαδικασία, καθώς τα μακροφάγα καταβροχθίζουν περίπου 5 εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια κάθε δευτερόλεπτο χωρίς καμία σημαντική διαρροή συστατικών των ερυθρών αιμοσφαιρίων στην κυκλοφορία.
Το αίμα στον σπλήνα ρέει μέσω ενός μοναδικού δικτύου που έχει σχεδιαστεί για να πραγματοποιεί αυτή τη διαδικασία καθαρισμού. Φανταστείτε τη σπλήνα ως εργοστάσιο και τη σπληνική μικροκυκλοφορία ως γραμμή συναρμολόγησης. Το αίμα εισέρχεται στο εργοστάσιο μέσω των μικρών σπληνικών αιμοφόρων αγγείων και περνά μέσα από ένα πλέγμα που ονομάζεται κόκκινος πολτός, ο οποίος είναι σαν ένας σταθμός ποιοτικού ελέγχου που ελέγχει κάθε κύτταρο αίματος για ζημιά.
Σκεφτείτε τα μακροφάγα ως εργάτες στη γραμμή συναρμολόγησης που αφαιρούν τυχόν κύτταρα που δεν περνούν τον ποιοτικό έλεγχο. Καθώς τα αιμοσφαίρια περνούν μέσα από τον κόκκινο πολτό και μέσα στο πλέγμα, συμπιέζονται και πιέζονται.
Η συμπίεση βοηθά στον εντοπισμό τυχόν κατεστραμμένων κυττάρων που μπορεί να έχουν περάσει τη δοκιμή ποιοτικού ελέγχου. Εάν τα κύτταρα καταστραφούν, σπάνε και τα κύτταρα του σπλήνα αφομοιώνουν τα συστατικά που απελευθερώνονται.
Τα προϊόντα αυτής της πέψης επαναχρησιμοποιούνται κυρίως από το σώμα ως θρεπτικά συστατικά, συχνά για τη δημιουργία νέων αιμοσφαιρίων.
Δημιουργία επιπλέον αποθεμάτων αίματος
Μια άλλη κρίσιμη λειτουργία του σπλήνα είναι η ικανότητά του να απελευθερώνει επιπλέον αποθέματα αίματος σε μια κρίση. Σε περιπτώσεις όπου το σώμα αντιμετωπίζει προβλήματα με την παροχή αίματος, όπως σοκ ή απώλεια όγκου αίματος, ο σπλήνας μπορεί να συρρικνωθεί σε μέγεθος και να απελευθερώσει έως και 100 χιλιοστόλιτρα αίματος σε άλλες περιοχές του σώματος για κυκλοφορία, που είναι το 2 τοις εκατό του σώματος ολόκληρου του όγκου αίματος.
Απροσδόκητα αποτελέσματα σπλήνας που σχετίζονται με τον COVID
Σε ασθενείς με COVID-19, οι γιατροί συνήθως δεν εξετάζουν τη σπλήνα, παρόλο που μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από τον ιό, επομένως η διαταραγμένη κατάστασή του θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη μέχρι να προκύψει ένα σημαντικό ζήτημα.
Πώς ο SARS-CoV-2 μπορεί να αποδεκατίσει τη σπλήνα
Μια μελέτη νεκροψίας μετά θάνατον διαπίστωσε ότι η μόλυνση από τον SARS-CoV-2 μπορεί να περιλαμβάνει παθολογικές αλλαγές στους λεμφαδένες και τη σπλήνα, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή κυτταρική βλάβη και μείωση των κυττάρων του ανοσοποιητικού.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να βλάψει τη σπλήνα και τους λεμφαδένες μολύνοντάς τους άμεσα ή προκαλώντας την παραγωγή ιντερλευκίνης 6 (IL-6). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, συρρίκνωση των όζων της σπλήνας και μείωση των λεμφοκυττάρων.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι μια πρωτεΐνη που ονομάζεται συνθάση λιπαρού οξέος (FAS), η οποία ρυθμίζει τον κυτταρικό θάνατο, αυξήθηκε σημαντικά σε μολυσμένους από ιούς σπλήνες σε σύγκριση με υγιείς.
Η έρευνα δείχνει ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να μολύνει τον σπλήνα και να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, όχι μόνο τους πνεύμονες. Αυτό εξηγεί γιατί οι ασθενείς με COVID-19 μπορεί να εμφανίσουν σοβαρά αποτελέσματα που σχετίζονται με τον σπλήνα.
Η μόλυνση COVID-19 μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος του σπλήνα
Μια μελέτη εξέτασε 160 ασθενείς με οξύ COVID-19 και διαπίστωσε ότι το μέγεθος και ο όγκος της σπλήνας τους αυξήθηκαν σημαντικά κατά το πρώιμο στάδιο της νοσηλείας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού ή σε άλλους παράγοντες. Η σοβαρότητα της λοίμωξης COVID-19 σχετιζόταν επίσης με τη διεύρυνση του σπλήνα.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που ανέρρωσαν από τον COVID-19 είχαν σημαντικά μικρότερα μεγέθη σπλήνας από τα υγιή άτομα. Επιπλέον, ο αριθμός των Τ-λεμφοκυττάρων που καταπολεμούν τις λοιμώξεις στο σώμα ήταν χαμηλότερος σε ασθενείς με σοβαρή πνευμονία από ό,τι σε αυτούς με μέτρια πνευμονία.
Και οι δύο μελέτες υπογραμμίζουν τη σημαντική επίδραση του COVID-19 στον σπλήνα. Η διαφορά στο μέγεθος του σπλήνα μεταξύ των δύο μελετών μπορεί να εξηγηθεί από τα διαφορετικά στάδια του COVID-19 και τις επιδράσεις στα κύτταρα που καταπολεμούν τη μόλυνση, τη φλεγμονή και τα κύτταρα του αίματος.
Ο COVID-19 μπορεί να προκαλέσει ρήξη σπλήνα και «εγκεφαλικό»
Ο σπλήνας είναι το πιο έντονα αγγειοποιημένο όργανο του σώματος. Οποιοσδήποτε σοβαρός τραυματισμός ή αιμορραγία από τον σπλήνα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια αίματος, οδηγώντας σε έλλειψη ομοιόστασης και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και θάνατο. Οι τραυματισμοί της σπλήνας είναι συχνοί σε αμβλύ κοιλιακό τραύμα.
Παρόμοια με ένα εγκεφαλικό στον εγκέφαλο ή την καρδιά, ο σπλήνας μπορεί επίσης να έχει «εγκεφαλικό». Αυτό συμβαίνει συχνά όταν η σπληνική αρτηρία ή οι κλάδοι της φράσσονται από θρόμβο αίματος.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών, η έρευνα έχει βρει αρκετά περιστατικά COVID-19 με «εγκεφαλικό» σπλήνα που έχουν αναφερθεί παγκοσμίως:
- Τρεις περιπτώσεις Βραζιλίας είχαν σπλήνα και πολλαπλά συστηματικά έμφραγμα.
- Σε μια περίπτωση στην Ελβετία, ένας νεαρός, κατά τα άλλα υγιής 17χρονος άνδρας είχε απόφραξη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου του και επίσης έμφραγμα σπλήνα.
- Ένα κρούσμα στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρθηκε με σοβαρή πάθηση εμφράγματος σπλήνα που προκλήθηκε από COVID-19.
- Τουρκικό κρούσμα ανέφερε 68χρονος με έμφραγμα σπλήνας και πνευμονική εμβολή.
- Οι γιατροί των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ανέφεραν ως αρχικό σύμπτωμα μια 23χρονη προηγουμένως υγιή γυναίκα ασθενή με COVID-19 με έμφραγμα σπλήνας.
Όλα αυτά μπορεί να οφείλονται στο ότι ο COVID-19 μπορεί να προκαλέσει πήξη αίματος σε μικρά αιμοφόρα αγγεία στη σπλήνα, η οποία μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο του ιστού της σπλήνας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο σπλήνας μπορεί ακόμη και να σπάσει από μόνος του, με αποτέλεσμα τη ρήξη.
Περιπτώσεις αυτόματης μη τραυματικής ρήξης σπλήνας λόγω της νόσου COVID-19 έχουν αναφερθεί σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών , του Ιράν , της Ιταλίας , του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σαουδικής Αραβίας .
Αυτές οι σοβαρές περιπτώσεις μάς υπενθυμίζουν ξανά ότι ο COVID-19 μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβων αίματος σε διάφορα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, του εγκεφάλου και ενός συχνά ξεχασμένου οργάνου - του σπλήνα.
Τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού και ενός καρδιακού εγκεφαλικού είναι ευρέως γνωστά, αλλά τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου σπλήνας, με δυνητικά απειλητική για τη ζωή έκβαση (ρήξη σπλήνας) δεν αναγνωρίζονται κοινώς.
Ο πόνος στην αριστερή πλευρά της κοιλιάς, με ή χωρίς ναυτία και έμετο, θα πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά για να αποκλειστεί η πιθανότητα εμφράγματος σπλήνας. Όταν ο σπλήνας υποστεί ρήξη, συχνά πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά.
Επόμενο: Γνωρίζατε ότι η χειρουργική αφαίρεση της σπλήνας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή λοίμωξη με υψηλό κίνδυνο θνησιμότητας; Γι' αυτό είναι σημαντικό να κατανοήσετε πώς να προστατεύσετε αυτό το ζωτικό όργανο και να το διατηρήσετε υγιές.
Διαβάστε το Μέρος 1: Οι σιωπηλοί φύλακες της ασυλίας σας που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν
Διαβάστε Μέρος 2: Αμυγδαλεκτομή: Μια «ελάσσονος» διαδικασία με σημαντικούς μακροπρόθεσμους κινδύνους
Διαβάστε Μέρος 3: Πολλοί άνθρωποι έχουν αφαιρέσει ένα σημαντικό μέρος του σώματος, το οποίο μπορεί να αυξήσει 4 κινδύνους καρκίνου
Διαβάστε το Μέρος 4: Πέρα από την αποτοξίνωση: Ξεκλείδωμα της μυστικής θεραπευτικής δύναμης του λεμφικού συστήματος
Διαβάστε το Μέρος 5: Χτίζοντας μια ισχυρή άμυνα: Ενισχύστε το λεμφικό σύστημα και αποτοξινώστε μετά τα εμβόλια COVID-19
◇ Αναφορές
Kapila V, Wehrle CJ, Tuma F. Physiology, Spleen . [Ενημερώθηκε 8 Μαΐου 2022]. Στο: StatPearls [Διαδίκτυο]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Ιαν-.
Sadarangani, M. (2018). Προστασία από διηθητικές λοιμώξεις σε παιδιά που προκαλούνται από ενθυλακωμένα βακτήρια . Σύνορα στην Ανοσολογία, 9.
Bohnsack, JF, & Brown, EJ (1986). Ο ρόλος του σπλήνα στην αντίσταση στη μόλυνση . Ετήσια ανασκόπηση της ιατρικής, 37, 49–59.
Tahtabasi, M., Hosbul, T., Karaman, E., Akin, Y., Konukoglu, O., & Sahiner, F. (2021). Προκαλεί το COVID-19 αύξηση στις διαστάσεις του σπλήνα; Πιθανές Επιδράσεις Ανοσολογικής Ενεργοποίησης, Αιμοποιητικής Καταστολής και Μικροθρόμβωσης . Clinical imaging, 79, 104-109.
Agus M, Ferrara ME, Bianco P, Manieli C, Mura P, Sechi R, et al. Ατραυματική ρήξη σπλήνας σε ασθενή SARS-CoV-2: Αναφορά περίπτωσης και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας . Case Rep Surg 2021;2021:1–5.
Shaukat I, Khan R, Diwakar L, Kemp T, Bodasing N. Ατραυματική ρήξη σπληνός λόγω μόλυνσης από covid-19 . Clin Infect Pract 2021;10:100042.
Mobayen M, Yousefi S, Mousavi M, Shafighi Anbaran A. Η παρουσίαση της αυθόρμητης ρήξης του σπλήνα σε έναν ασθενή με COVID-19: μια αναφορά περίπτωσης . BMC Surg 2020; 20:220.
Knefati Μ, Ganim Ι, Schmidt J, Makkar Α, Igtiben S, Landa Ε, et αϊ. COVID-19 με αρχική εμφάνιση ενδοπεριτοναϊκής αιμορραγίας δευτερογενή σε αυθόρμητη ρήξη σπλήνα. ( pdf ) Cureus 2021;13:e15310.
Prentice G, Wilson S, Coupland Α, et al. Πλήρες έμφραγμα σπλήνα σε συνδυασμό με COVID-19 . BMJ Case Reports CP 2021;14:e246274.
Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology ( pdf ). Σάντερς. 2010. Σελ. 195, 196, 201, 202. ISBN 978-1416045748.
Σελίδα 191: Αυτές οι δεξαμενές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: (1) τη σπλήνα, η οποία μερικές φορές μπορεί να μειωθεί σε μέγεθος αρκετά ώστε να απελευθερώσει έως και 100 ml αίματος σε άλλες περιοχές της κυκλοφορίας.
Billett HH. Αιμοσφαιρίνη και Αιματοκρίτης. Στο: Walker HK, Hall WD, Hurst JW, συντάκτες. Κλινικές Μέθοδοι: Ιστορικές, Φυσικές και Εργαστηριακές Εξετάσεις . 3η έκδοση. Βοστώνη: Butterworths; 1990. Κεφάλαιο 151.
Thiagarajan, P., Parker, CJ, & Pchal, JT (2021). Πώς πεθαίνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια; Σύνορα στη φυσιολογία, 12, 655393.
Al Suwaidi S, Alakasheh B, J, Al-Ozaibi L, S: Έμφραγμα σπλήνας σε ασθενή COVID-19 χωρίς αναπνευστικά συμπτώματα . Dubai Med J 2022; 5:74-77. doi: 10.1159/000521207
Robinette, CD, & Fraumeni, JF, Jr (1977). Σπληνεκτομή και επακόλουθη θνησιμότητα σε βετεράνους του πολέμου 1939-45 . Lancet (Λονδίνο, Αγγλία), 2 (8029), 127–129.
Santos Leite Pessoa, M., Franco Costa Lima, C., Farias Pimentel, AC, Godeiro Costa, JC, & Bezerra Holanda, JL (2020). Πολυσυστημικά εμφράγματα στον COVID-19: Εστίαση στον σπλήνα . European Journal of case report internal medicine, 7(7), 001747.
Η θρομβωτική νόσος ως επιπλοκή του COVID-19 πρέπει να υποπτεύεται από τους κλινικούς γιατρούς και να αναγνωρίζεται και να παρακολουθείται από τους ακτινολόγους. Η θρόμβωση είναι συχνά η αρχική εκδήλωση του SARS-CoV-2, εξ ου και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης για την αποφυγή επιπλοκών και τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας.
Mobayen, Μ., Yousefi, S., Mousavi, Μ. et al. Η παρουσίαση αυτόματης ρήξης σπλήνας σε ασθενή με COVID-19: αναφορά περιστατικού . BMC Surg 20, 220 (2020).
Δημοσίευση σχολίου