Γράφει: Καθηγητής & Ακαδημαϊκός EASA, Δρ. Παναγόπουλος Αλέξιος
Μέρος Α’.
Πέρασαν τριάντα και πλέον χρόνια από την οσία κοίμηση του γέροντα Παϊσιου του Αγιορείτη, λες και σαν να ήταν χθες. Θυμάμαι για πρώτη φορά όταν πήγα προσκυνητής στο Άγιο Όρος, κι ήταν το Καλοκαίρι του 1981. Από τότε δημιουργήθηκε σαν ένας μαγνήτης, που θα με τραβούσε να βρίσκομαι, όλο και περισσότερο σε αυτόν τον άγιο τόπο των μοναχών, των κελιωτών και των ασκητών. Δημιουργήθηκε, τελικά, σαν το ιερό τάμα ενός παιδιού για μία ολόκληρη ζωή, αφού έτσι ώστε μέχρι και σήμερα, τουλάχιστον για μία φορά το χρόνο, ενίοτε και δύο για 44 έτη, να βρίσκομαι εκεί στο θαυμαστό Περιβόλι της Παναγιάς μας.
Τότε, τη διαδρομή απ’ την Ουρανούπολη προς τη Δάφνη, θα την έκανε το ξύλινο καραβάκι, που θα χωρούσε σαράντα πενήντα ανθρώπους. Φτάνοντας στη Δάφνη μετά από τρείς ώρες, συμπλέοντας με τα δελφίνια. Από κει θα έπρεπε όλοι οι προσκυνητές να πάμε στις Καρυαίς, προκειμένου να πάρουμε το πολυπόθητο Διαμονητήριο απ’ την Ιερά Επιστασία. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε γραφείο προσκυνητών, ούτε κρατήσεις μέσω τηλεφώνου ή ηλεκτρονικά, σε Θεσσαλονίκη ή Ουρανούπολη.
Εξάλλου, τότε ήταν περιορισμένος κι ο αριθμός των επισκεπτών, που θα άρχιζε σιγά σιγά να αυξάνεται. Η φιλοξενία στις μονές ήταν πάντα υποδειγματική. Απ’ τη Δάφνη πήραμε κι εμείς το δρόμο πεζοπορώντας για τη Μονή Ξηροποτάμου, που φαίνεται ορατά απ’ το λιμανάκι της Δάφνης και αφού διανυκτερεύσαμε, με την ευγενική προτροπή του αρχοντάρη, κατόπιν την επομένη κατευθυνθήκαμε πεζοπορώντας για τις Καρυαίς.
Στις Καρυαίς αφού φθάσαμε, προσκυνήσαμε τη θαυμαστή εικόνα του Άξιον Εστί στο Πρωτάτο, κατόπιν πήγαμε απέναντι και ανεβήκαμε τα λευκά σκαλιά, στα γραφεία της Επιστασίας, όπου και λάβαμε το πρώτο μας Διαμονητήριο για το Άγιο Όρος, είχε τιμή νομίζω 200 δραχμές, εάν θυμάμαι και καλά, πήραμε το Διαμονητήριο με το όνομά μας, μια μεγάλη χαρά και μια ευλογία, σαν να πολιτογραφηθήκαμε εις τους ουρανούς. Στην Επιστασία μας κέρασαν λουκούμι και ρακί, γραμματέας ήταν ο γνωστός μακαριστός συγγραφέας μοναχός Μωυσής και πρωτεπιστάτης ήταν ο λόγιος μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης ο Κραβαρίτης (τον οποίο επισκεπτόμουν αργότερα στο σπιτάκι του έξω απ’ τη μονή Διονυσίου). Εμφανίστηκε και κάποιος άγγλος προσκυνητής που δεν γνώριζε ελληνικά, μας ζήτησαν να του μεταφράσουμε για το διαμονητήριο, αργότερα μάθαμε ότι έμεινε μοναχός στο Άγιο Όρος. Ρωτήσαμε στις Καρυαίς για το γέροντα Παϊσιο και μας είπαν πώς να πάμε προς τη Παναγούδα, ακούσαμε μάλιστα κάποιους που μας εξέφρασαν και μια δυσαρέσκεια, ότι δεν είναι έτσι, όλα όπως ακούγονται για το γέροντα, κι ότι είναι ένας απλός μοναχός.
Κατόπιν, κατευθυνθήκαμε προς το βιβλιοπωλείο, όπου αγόρασα το βιβλίο της Κλίμακας του Ιωάννη, κείμενο και μετάφραση, το κουβαλούσα σε όλη τη διαδρομή μας στο Άγιο Όρος, το διάβαζα, αλλά παιδί, λίγα καταλάβαινα. Κατευθυνθήκαμε προς τη Διοίκηση του Αγίου Όρους και από κει στο Φούρνο, όπου πήραμε κουλούρια για το δρόμο, σε λίγο φθάσαμε στη μονή Κουτλουμουσίου, όπου ο γέροντας Γερβάσιος ο εξ Αχαϊας Πατρέων μαζί με έναν άλλο γέροντα, ήταν γνωστοί στο Δημήτρη, και μας είπαν, εσείς είστε σαν το χωρικό, που πάει να αλέσει σιτάρι στο μύλο και λίγο αλεύρι έστω, μένει πάνω του, έτσι κι εσείς κάτι θα ωφεληθείτε από το Άγιο Όρος, παρότι θα φύγετε πάλι.
Όταν αξιώθηκα να γίνω για λίγο διευθυντής στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Σχολή στις Καρυαίς περί το 2012, πήγαινα τακτικά στο γέροντα Γερβάσιο, για να τον συμβουλευθώ για τις πικρίες και τις δοκιμασίες που είχα (ενθυμούμενος το σχολάρχη της Ριζαρείου άγιο Νεκτάριο και το σχολάρχη Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη το συμπατριώτη). Πήγαινα τακτικά και στο γέροντα ηγούμενο Χριστόδουλο, που πάντα θα με περίμενε ευγενικά και εγκάρδια με το κέρασμα απ’ το π. Διονύσιο. Όμως, το 2012 πριν από 31 χρόνια, αμούστακο κι εγώ παιδί 15 ετών, Καλοκαίρι του 1981, μαζί με άλλους δύο συνοδοιπόρους του Θεού, το Πέτρο που έδωσε εξετάσεις για την ιατρική και πέρασε και τον Άγγελο που έδωσε για νομική και πέρασε, αποφασίσαμε, να ακολουθήσουμε το μακαριστό Δημήτρη Σ., που ήταν αρκετά μεγαλύτερος και ήδη είχε επισκεφθεί το Άγιο Όρος τρείς - τέσσερες φορές, μάλιστα μου είχε φέρει σε φωτοτυπίες το βίο και τη ζωή του γέροντα ρώσου ιερομονάχου Τύχωνα, που εκοιμήθη 10 Σεπτεμβρίου 1968 και ήταν εξομολόγος και σύμβουλος του πατέρα Παϊσίου, στο κελίο του Τιμίου Σταυρού στη Καψάλα.
Τελικά φτάσαμε στη Παναγούδα, αφού κατηφορίσαμε στη μικρή χαράδρα και ανηφορίσαμε για τη Παναγούδα, βρήκαμε προς μεγάλη μας αγαλίαση και το γέροντα Παϊσιο. Αφού μας καλοδέχθηκε, με κέρασμα λουκούμι και νερό, μας συνέστησε να πάμε για εξομολόγηση, τώρα που θάστε, είπε, στο Άγιο Όρος και μας έδωσε για ευλογία κομποσχοινάκια. Μας έδωσε συμβουλές για τη πνευματική ζωή και μας κατατόπισε και για το πώς θα πάμε με τα πόδια στη μονή του Φιλοθέου, για την επομένη ημέρα, για 6 ώρες δρόμο πεζοπορία. Στη μονή Φιλοθέου είχαμε την ευλογία να συναντήσουμε τον π. Πανάρετο και τον π. Νεόφυτο εξ Αχαϊας, αλλά να ακούσουμε και τον π. Λουκά σε ομιλία του, καθώς και να εξομολογηθούμε στο γέροντα Εφραίμ το Φιλοθεϊτη, κατόπιν γνωστό της Αριζόνας.
Την επομένη αποφασίσαμε και πήραμε το δρόμο για το Βατοπαίδι, όπου φτάσαμε και νυκτώσαμε στο δρόμο και κοιμηθήκαμε έξω απ’ τη μονή, αφού με τη δύση του ηλίου ήταν κλειστές οι μεγάλες πύλες, οι πόρτες, ακούγωντας από μακριά τους λύκους, για ολονύκτια παρέα. Στη διαδρομή για τη μονή Ιβήρων είδαμε την ιδιορρυθμία, που σε λίγο καιρό επέστρεψε στον κοινοβιακό μοναχισμό, καθώς και άλλες μονές που για μας ως νέους προσκυνητές μας σκανδάλιζε, που βλέπαμε ότι έδειχναν μια πνευματική κατάντια, μια ερήμωση, έναν ξεπεσμό, απ’ τα αρχαία ιδεώδη του παλαιού μοναχικού αγιορειτικού βίου. Κατόπιν περάσαμε κι απ’ τη μονή του Παντοκράτορος, όπου ένας ιδιορρυθμίτης μοναχός, είχε τηλεόραση και ράδιο και δεν άκουγε καλά, ενώ είχε αρκετά δυνατά την ένταση, ήταν ο δύστυχος και ηλικιωμένος.
Όταν φτάσαμε αργά το βράδυ στο Βατοπαίδι κοιμηθήκαμε έξω απ’ τη μονή, παρότι ένας αστυνομικός μας πρότεινε να πάμε προς τη θάλασσα στο σπίτι, φυλάκιο, να κοιμηθούμε, δεν πήγαμε. Τότε ήταν η μονή αυτή ιδιόρρυθμη, αλλά είχαν αρχίσει οι προσπάθειες για την επαναφορά του κοινοβιακού συστήματος της μοναχικής ζωής και οργάνωσης. Οι λίγοι εναπομείναντες ιδιορρυθμίτες μοναχοί, μόλις που διέσωζαν ότι μπορούσαν απ’ τα πνευματικά τυπικά των ακολουθιών, μάλιστα ο εκτελών χρέη ηγουμένου εξομολογήθηκε στον τότε αρχιμ. Νικόδημο Πετρόπουλο εκ Πατρών, όπως πληροφορηθήκαμε, που ως πνευματικός του ζήτησε για τη σωτηρία της ψυχής των, να παραδώσουν τα κλειδιά της μονής στην Επιστασία, για να επανέλθει η μονή στο κοινοβιακό σύστημα της ηθικής και μοναχικής βιοτής. Αυτό το ιδιόρρυθμο πνεύμα το συνάντησα και στη μονή Ξηροποτάμου, με τους τέσσερους - πέντε ιδιορρυθμίτες, όπου ο γέροντας Εφραίμ απ’ τη Φιλοθέου, είχε στείλει το γέροντα το μικρό τον Εφραίμ με συνοδεία, με τον προηγούμενο Δαμιανό και τον μακαριστό π. Ισίδωρο τον τυφλό, κοντά στους οποιούς, περνούσα τα καλοκαίρια ως μαθητής Λυκείου στις διακοπές μου, βοηθώντας στο μαγειρείο, στο κήπο, στο εργαστήριο των εικόνων. Καθότι ο προηγούμενος Δαμιανός ήταν κατά σάρκα αδελφός της μοναχής Λυδίας, η οποία ήταν μοναχή στο ησυχαστήριο του πνευματικού μου πατέρα του γέροντα Αρσενίου εν Ναυπάκτω, ιδρυτού ησυχαστηρίου της Παναγίας Γοργοεπηκόου. Εκεί στη μονή Ξηροποτάμου απ’ το 1981 συνάντησα και το Νεκτάριο Παναγόπουλο, τον υιό του γνωστού λαϊκού ιεροκήρυκα Δημητρίου Παναγόπουλου, συμπολίτη εξ Αχαϊας, εκ των Καλαβρυτοχωρίων, ο οποίος εκοιμήθη 13.2.1982.
Κάποιοι λαϊκοί εργαζόμενοι στο Άγιο Όρος απ’ τις γύρω περιοχές της Χαλκιδικής είχαν καταφέρει να πάρουν εν μέρει στα χέρια τους το εμπόριο της ξυλείας του Αγίου Όρους, της Αλιείας, της Μελισσοκομίας, του Οίνου, κτλ., και να επιφέρουν κάποιες κοσμικότητες, μέσα στο Περιβόλι της Παναγίας, υποβοηθούμενοι και απ’ το κλίμα της ιδιορρυθμίας και της ανοργανωσιάς, όπως μας είχε πεί ένας ιδιορρυθμίτης της μονής Δοχειαρίου, ε, να δεν είχαμε να φάμε, ήρθαμε εδώ και είχαμε και ψαράκι.
Χαρακτηριστικά να μνημονεύσω ότι απ’ το 2012 έγινε πρωτεπιστάτης εκ της μονής των Ιβήρων ο π. Μάξιμος Νικολόπουλος, ο εξ Αχαϊας συμπατριώτης μου, που μετά από έτη πολλά έγινε και πάλι πελοποννήσιος πρωτεπιστάτης, ο οποίος ευλαβείτο πολύ το γέροντα Παϊσιο. Μάλιστα απ’ την Ιβήρων, μέχρι τη Παναγούδα, μια πεζοπορία απόστασης 30 λεπτών περίπου, απ’ το μονοπάτι μέσα απ’ τη πρασινάδα και το ποταμάκι, ενώ στο μέσον της διαδρομής ήταν ο γέροντας Μάξιμος, σε κελίο που ασκήτευε και τον γνώρισα κι έλαβα την ευχή του απ’ το 1981.
Ομοίως εκείνο το χρονικό διάστημα γνώρισα και το γέροντα Ιωσήφ το Βατοπαιδινό. Κατόπιν και το γέροντα Χαράλαμπο ηγούμενο μονής Διονυσίου και το γέροντα προηγούμενο Γαβριήλ, όπου νοσηλευόταν στη μονή Διονυσίου. Καθώς και το γέροντα Γερβάσιο εκ Πατρών, με τον ανηψιό του συμμαθητή μου ιερομόναχο Αγάθωνα Διονυσιάτη, που κατόπιν ο π. Γερβάσιος μετακινήθηκε και εκοιμήθη σε κελί της μονής Βατοπαιδίου, οι οποίοι πολύ ευλαβούντο το π. Παϊσιο.
Με το γέροντα ηγούμενο Γεώργιο Καψάνη της μονής Γρηγορίου, συναντήθηκα απ’ το 1981, κι επικοινωνούσα, έως και τη κοίμησή του, συνομιλούσα μαζί του, καθώς με στήριξε κι ως διευθυντή της Αθωνιάδας Ακαδημίας στις Καρυαίς, καθώς επισκεπτόμουν από τα παλιά και τους παλαιούς εκεί γέροντες, όπως το γέροντα Αρσένιο και Δαμασκηνό τον ιεραπόστολο. Εκεί είχα γνωρίσει τον ιστορικό Στήβεν Ράνσισμαν και το μαθητή του Σατρ τον Εντουάρτ Ενί.
Παράλληλα, στη μονή Κουτλουμουσίου το γέροντα Χριστόδουλο και Γερβάσιο, και το γέροντα Αρσένιο τον εκ Ροδοδάφνης Αχαϊας, που εκοιμήθη στη μονή Θάρρι της Ρόδου, ως πρώην καθηγητής της Αθωνιάδας και εκεί πάλι συναντηθήκαμε, υπό την εποπτεία του μητροπολίτου Αμφιλοχίου Τσούκου και με τον πρώην καθηγητή Αθωνιάδας Νικόλαο Σαββόπουλο, το φίλο και αδελφό εν Κυρίω, που με τον πρώην μαθητή της Αθωνιάδας Νικόλαο Ζαχαριάδη, συνεργαστήκαμε για λίγο και οι τρείς μαζί, ως λαϊκοί σε ελληνορθόδοξα συνέδρια της Ηλείας και αλλού.
Το γέροντα Αιμιλιανό το Σιμωνοπετρίτη είχαμε συναντήσει εκεί, καθώς και το γέροντα ιερομόναχο, που είχε δει το Κύριο Ιησού, ως βρέφος στο Ιερό Ποτήριο, του οποίου η κατά σάρκα αδελφή εκοιμήθη ως ηγουμένη στην Ιερά Μονή Αγίας Ελεούσης Πιτίτσας Αχαϊας. Καθώς και το μοναχό στη Σίμωνος Πέτρα, ευγενή συγγενή της οικογένειας Δούκα, πάλαι ποτέ ιδιοκτήτες της εφημερίδας Πελοπόννησος, που με σύστησε στη Πελοπόννησο για να αρθρογραφώ από τότε.
Ο πολιτικός διοικητής του Αγίου Όρους, υπάγεται στο υπουργείο των Εξωτερικών της Ελλάδας, ήταν θέση Νομάρχη και σήμερα Περιφερειάρχη, ενώ συνήθως θα γινόταν κάποιος καθηγητής πανεπιστημίου, με συναφές αντικείμενο προς τις αρμοδιότητες του Αγίου Όρους, όμως τελευταία αυτό δεν τηρείται (γράφω σχετικά σε επιστημονικά άρθρα μου, όπου μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα, όπως και το βιβλίο μου, Αγιορείτικο Πολιτειακό Καθεστώς, 2005).
Η πλούσια μονή Βατοπεδίου, είχε οικονομική άνεση από παλιά ως βασιλικό μοναστήρι, απ’ τα πολύ παλιά χρόνια, μάλιστα ήταν το πρώτο στην Ελλάδα μοναστήρι που αρχές του εικοστού αιώνα, απόκτησε ηλεκτρικό φωτισμό με γεννήτριες, όπως και τα Ανάκτορα. Τα τελευταία χρόνια συνεχίζει αυτή την αίγλη και το δυναμισμό, μάλιστα με την υποστήριξη και χρηματοδότηση δύο σημαντικών ταινιών όπως του Αγίου Νεκταρίου, αλλά και του Αγίου Παϊσίου, που έχουν υποδειγματικά, διδακτικά και παιδαγωγικά στηρίξει και στηρίζουν τη κοινωνική και δημόσια πολιτεία των νεοελλήνων, όλο το πνευματικό και ηθικό φρόνημα της νεοελληνικής κοινωνίας, μέσα στα δύσκολα χρόνια αυτά της σύγχρονης πραγματικότητας της αθεϊας μέσα στην ερημία των πόλεων.
Μέρος Β’.
Ως γνωστόν ο κατά κόσμο Αρσένιος, νυν άγιος Παϊσιος, κατάγεται απ’ τα αλησμόνητα χωριά της αλησμόνητης πατρίδας μας, της Καππαδοκίας και συγκεκριμένα απ’ τα Φάρασα. Ο ίδιος όπως και αρκετοί άλλοι, απ’ τις γύρω περιοχές ως και συνήθιζαν απ’ τα παλιά χρόνια έως και σήμερα, θα πήγαιναν απ’ τα μέρη της Βόρειας Ελλάδας, περισσότερο για το κοντινό Άγιο Όρος, όπου θα έβρισκαν μία πνευματική παρηγοριά. Έτσι και ο Αρσένιος πήγε στο Άγιο Όρος για να ασκητέψει, ήταν ένας νέος άνθρωπος με ορθόδοξο πνευματικό φρόνημα, αλλά και με το απλό φρόνημα της υπαίθρου της Κόνιτσας και της Καππαδοκίας. Είχε ακούσει απ’ αρκετούς για τους γνωστούς αγιορείτες πατέρες και αποφάσισε να πάει να τους συμβουλευτεί, ήθελε από παιδάκι να γίνει μοναχός. Έγινε μοναχός και κατέληξε στη Παναγούδα, όπου τελικά θα τον ανάπαυε, για να βοηθά και τον κόσμο.
Το φιλότιμο και η λεβεντιά είναι δύο στοιχεία που έχει μόνο το Γένος μας και το φιλότιμο έχει μέσα του τη θαυμαστή καλοσύνη, τη ταπείνωση, την ευγένεια και μαζί με τη λεβεντιά, μπορούμε να καλλιεργούμε τη ταπείνωση και την ευλογία Θεού, μας σχολίαζε, τακτικά ο γέροντας Παϊσιος. Μας έλεγε ότι κάποιοι βλέπουν τη κονσέρβα απ’ τα καλαμάρια που έχω και κάποιοι νομίζουν ότι αυτός ο καλόγερος, καλά θα περνάει εδώ στην ερημιά που είναι, αλλά έλα εσύ καλόπαιδο, να με βοηθήσεις να σπείρω, αυτους τους σπόρους.
Σε αρκετούς τον ακούσαμε να λέγει, έχεις εγωϊσμό, έχεις μεγάλη ιδέα για τον εαυτό σου, πρόσεξε, η αλαζονία δεν φέρνει καλά αποτελέσματα. Εσύ καλόπαιδο τι θέλεις να γίνεις, με ρωτά εμένα το 1984. Θέλεις να σπουδάσεις τη θεολογία, αλλά να προσέξεις να μη γίνεις σαν κάτι καθηγητάδες. Μου έρχονται εδώ και, μου λένε, γέροντα, έκανα διδακτορική διατριβή, για το Γρηγόριο Παλαμά, για τον Ιωάννη Δαμασκηνό, κτλ, κι εγώ σκέφτομαι, άραγε, ξέρουν τι λέγουν αυτοί οι άνθρωποι, είναι δυνατόν να αναλύσουν τους Πατέρες της Εκκλησίας; Εμείς εδώ, μια ολόκληρη ζωή στη μοναχική ζωή και δεν μπορούμε. Μήπως είναι αλαζονία και έπαρση, και δεν είναι το πνεύμα του Θεού, που αναπαύεται στη ταπείνωση. Του απάντησα, γι’ αυτό γέροντα, δεν θέλω να σπουδάσω τη θεολογία στην Ελλάδα. Αλλ’ έχει καλό μου παιδί και εξαιρέσεις καθηγητών, όχι γέροντα, δεν θέλω να σπουδάσω στην Ελλάδα τη θεολογία, ούτε τη νομική, κτλ., θα φύγω για έξω. Αλλά, θέλω τη προσευχή σου, γιατί είμαι μέτριος μαθητής. Μη φοβάσαι, ο Θεός θα σε βοηθήσει, να σπουδάσεις τόσα πολλά, που στο τέλος, δεν θα το πιστεύεις, ούτε κι εσύ!
Περί το έτος 1991 και 1992 όταν πήγα στο γέροντα στη Παναγούδα, για να τον συμβουλευτώ, για μία κοπέλα, μου είπε, αφού από τώρα ευλογημένε, δεν ταιριάζετε, τι θα γίνει αργότερα, έτσι άφησα αυτό το θέμα. Μια άλλη φορά πήγα με δύο γνωστούς μου καθηγητές εκ της νομικής σχολής Θεσσαλονίκης, σήμερα συνταξιούχους και συνομίλησαν μαζί του, αλλά δίχως να εμβαθύνουν στα λόγια του, ούτε να αναπαυθούν απ’ αυτά, κάπως έτσι το συμπέρανα κι απ’ το ύφος του γέροντα. Ο γέροντας Παϊσιος μας είπε, ότι όταν η ανθρώπινη γνώση και σοφία, όταν είναι αποκομμένη απ’ το θέλημα και το πνεύμα και την ευλογία του Θεού, είναι έπαρση και αλαζονεία, με ιδιοτέλεια και δεν βοηθάει για τη σωτηρία της ψυχής.
Το γέροντα Παϊσιο επισκέφθηκε και κάποιος τοπικός εργολάβος ο Ιω. Τσολάκης, στη μεταξύ τους συνομιλία ο γέροντας, τον συμβούλεψε το τι θα έπρεπε να κάνει προκειμένου να αποκτήσει τέκνο, δηλαδή να πάψει να βωμολοχεί και να βλασφημεί και να νηστεύει, κι έτσι η σύζυγός του θα μπορέσει να κρατήσει τέκνο. Ο Ιωάννης τον άκουσε και απόκτησε υιό που εργάζεται και σήμερα στο Άγιο Όρος. Ο ίδιος έζησε τα τελευταία χρόνια ως δόκιμος μοναχός σε κελί κοντά στις Καρυαίς και εκάρη μοναχός λίγο πριν τη κοίμησή του με το όνομα που ποθούσε, ως Παϊσιος, περί το 2014. Σύμφωνα με τις προφορικές διηγήσεις, στον γράφοντα αυτά, επί σειρά ετών στον Άθωνα, γνώρισε και άκουσε πολλές διηγήσεις αγνώστων οσίων και αγίων γερόντων του Αγίου Όρους (έτσι και μετέφρασα, το βιβλίο, Άγνωστες Οσιακές Μορφές Αγιορειτών, το 1994). Μάλιστα με περίμενε να πάω, σε μία άλλη επόμενη επίσκεψή μου. Πάντα θα πήγαινε να προσκυνήσει στις μεγάλες πανηγύρεις των μεγάλων μοναστηριών, όπου οι περισσότεροι μοναχοί τον γνώριζαν, έχοντας ήδη τόσα χρόνια μέσα στο Περιβόλι της Παναγίας. Μία φορά ο γράφων αυτά, μαζί με δύο συνοδοιπόρους του, τον επισκέφθηκε στη Καλύβη του, στο κελάκι του, όπου τα τελευταία χρόνια διέμενε, στη περιοχή μεταξύ των Καρυών και στο δρόμο για το π. Ευθύμιο.
Όμως, είχαν περάσει πλέον τα χρόνια και σε αυτή την τελευταία επίσκεψή μας τον είδαμε να έχει πάρει πολλά κιλά και να έχει υπερβολική κόπωση, που τον καθιστούσε δυσκίνητο, όμως πάραυτα ήταν αρκετά φιλόξενος, τότε φιλοξενούσε κι έναν ρουμάνο ασκητή ερημίτη. Μας μίλησε για τα αγριογούρουνα που κάνουν μεγάλες ζημιές στους κήπους και στα περιβόλια των μοναστηριών. Πράγματι, τα ζώα αυτά μέσα στο Άγιο Όρος κάνουν τεράστιες ζημιές στους κήπους και όλοι προσπαθούν να τα περιορίσουν όσο μπορούν.
Θυμάμαι ως επισκέπτης προσκυνητής στο Άγιο Όρος από το 1981 έως σήμερα το 2025 (σχεδόν 44 έτη) και για κάθε χρόνο ανελλιπώς, αλλά και κατά το μικρό διάστημα, όπου ήμουν διευθυντής στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Ακαδημία Αγίου Όρους στις Καρυαίς. Κάποιοι, κελλιώτες μοναχοί μου έλεγαν ότι είχαν την ευλογία, να κτυπούν τα αγριογούρουνα και για τροφή. Όπως, μου είχε πει, κοντά στη Κερασιά, στην έρημο, ένας πτωχός κελιώτης μοναχός, που τον συνάντησα με το όπλο του, για να κτυπήσει αγριογούρουνο, για να το κάνει παστό, για νάχει κάτι για το Χειμώνα!
Την επομένη προς το βράδυ το 2007, ο Ιωάννης πρότεινε να μας πάει, για να προσκυνήσουμε στη Θαυματουργό Παναγία μας τη Γοργοεπήκοο στη Μονή του Δοχειαρίου, όπου είχε ιερή αγρυπνία. Όπως διαπίστωσαν και οι συνοδοιπόροι μου, στο Περιβόλι της Παναγίας μας, υπάρχουν αρκετές μορφές μοναχικού βίου, όπως ερημίτες, ασκητές, κοινοβιάτες, κελιώτες, καυσοκαλυβίτες κτλ. Τα τελευταία χρόνια με την ευλογία του πνευματικού του, στο Άγιο Όρος ο Ιωάννης θα φορούσε ράσο, ήθελε να ζήσει ασκητικά και εάν θα τον αξίωνε η Παναγία μας, προς το τέλος της ζωής του, να λάβει το μοναχικό σχήμα όπως είχε υποσχεθεί στο γέροντα Παϊσιο λαμβάνοντας το όνομά του. Πράγματι, τελευταία ταλαιπωρήθηκε αρκετά με την υγεία του και με τους ιατρούς, καθότι είχε φορτωθεί πολλά κιλά, όμως, αξιώθηκε, λίγο διάστημα πριν τη κοίμησή του, να δεχθεί το μοναχικό σχήμα προς τη Μεγάλη Παναγιά Χαλκιδικής.
Μέρος Γ’
Ο γέροντας θα μας κερνούσε συνήθως λουκούμι εκεί κοντά στη βρύση ή θα μας έλεγε σε μας που ξέραμε, πάρτε και κεραστείτε μόνοι σας, εσείς ξέρετε, κρατώντας πάντα το εργόχειρό του, με το κομποσχοίνι του! Μας συνέστησε να επισκεφθούμε και τον ιερομόναχο γέροντα π. Άνθιμο, στη Μικρά Αγία Άννα (σήμερα Άγιο), ήταν περί το έτος 1983 και πήγαμε πράγματι και τον επισκεφθήκαμε, αν και περιμέναμε αρκετές ώρες, για να τον δούμε. Εκεί εξομολογηθήκαμε και πήγαμε αρκετές φορές, για να λάβουμε την ευχή του. Το γνωστό σήμερα π. Ευθύμιο τον είχα δει μερικές φορές στη Παναγούδα απ’ το 1981 και εντεύθεν, ενώ πήγαινε στο πατέρα Παϊσιο, καθώς και το γέροντα Ευφρόσυνο.
Σε συνάντησή μας στο κελί του στις Καρυαίς με το π. Ευφρόσυνο, μας είπε, ότι ο γέροντας Παϊσιος, δεν κρατούσε ποτέ πράγματα που θα του έστελναν ή θα του έφερνε από σεβασμό ο κόσμος, και θα τους καλούσε να τα πάρουν όλα φορτωμένα πάνω σε ένα γαϊδουράκι που είχαν, πράγματι θυμήθηκα κι εγώ αυτό το σκηνικό, στο κελάκι του γέροντα, με το γαϊδουράκι τους φορτωμένο, νομίζω μερικές φορές μεταξύ των ετών 1981-1987.
Άλλη μία φορά θυμάμαι που προς το Καλοκαίρι ο γέροντας θα φύτευε, κάποιους σπόρους, σε αυτό θα τον βοηθούσαν κάποιοι ευλαβείς προσκυνητές, που ήθελαν διδακτικά να ωφεληθούν κοντά του. Επίσης ο γέροντας Γαβριήλ, σήμερα εν ζωή, σε κελίο στις Καρυαίς, όποτε θα είχε πνευματικά ερωτήματα, θα πήγαινε στο γέροντα Παϊσιο, γι’ αυτό ο ίδιος λέγει, σήμερα χίλιους μοναχούς να βρεις στο Άγιο Όρος, όλοι μαζί δεν κάνουν έναν Παϊσιο. Ο ίδιος είχε πεί όχι στο πειραματικό σκεύασμα που ονόμασαν εμβόλιο και πάλι τώρα λέγει όχι σε αυτή που λέγουν Κάρτα του Πολίτη. Αλλά, υπήρχαν και αυτοί οι μοναχοί ή και οι κοσμικοί, που θα σχολίαζαν τη παρουσία του γέροντα Παϊσίου αρνητικά, ότι είναι πλανεμένος.
Τη περίπτωση του Γιωργάκη, που από μικρό παιδί το είχαν αφήσει σε βουδιστικό μοναστήρι του Θιβέτ και όταν ενηλικιώθηκε και θέλησε να πάει να επισκεφθεί το Άγιο Όρος και το γέροντα Παϊσιο, τη περίπτωσή του άκουσα από μοναχούς στο Κουτλουμούσι. Ο οποίος έσπαζε πέτρες με αυτοσυγκέντρωση, έφερνε το ποτήρι με το νερό στον αέρα. Μια φορά θυμωμένος θέλησε να πιάσει το γέροντα Παϊσιο απ’ το λαιμό, κι ο γέροντας με τη προσευχή του, τον πέταξε πίσω του και συνήλθε. Επίσης, το θαυμαστό γεγονός, με το πουλάκι τον Όλεν, τον οποίο νέκρωσε ο πονηρός, αλλά με το θαυμαστό σημείο του Σταυρού και με το εμφύσημα, το αναζωογόνησε πάλι ο γέροντας, μέσω του Γιωργάκι.
Τότε είχα ακούσει και για έναν άλλον μάγο, που μπορούσε ως στρατιώτης να μετακινεί τανκς, δίχως κανέναν μέσα και να του φέρνουν αόρατα το νερό με το ποτήρι για να πιεί, το όνομά του Ευάγγελος, απ’ την Αχαϊα, που κατόπιν έκανε μεγάλο πνευματικό αγώνα ως ορθόδοξος για να απαλλαγεί. Κάποιοι άλλοι που τους είχαν κάνει μάγια, ο γέροντας τους είπε ακριβώς που στο σπίτι τους να ψάξουν και να τα βρουν και να τα πετάξουν στη θάλασσα.
Ο γέροντας είχε το συνήθειο να σε κτυπά ευγενικά στη πλάτη και στο σβέρκο, με έναν απαλό και ευλογημένο τρόπο, όπου ένιωθες την ευλογία και τη χάρη του Θεού, να σου τη μεταδίδει, τόσο απλά και ευγενικά. Πήγαινες να του φιλήσεις το χέρι και έλεγε, εγώ δεν είμαι ιερέας, δεν είμαι εξομολόγος και το τραβούσε ευγενικά, κτυπώντας σε ελαφρά στη πλάτη. Έτσι και σε εμένα, πολλές φορές δεν με άφηνε να του φιλώ το χέρι, παρότι παιδί, και καθόμαστε εκεί, στα κούτσουρα, προς το φράκτη, όπου κοντά το νερό και τα λουκούμια. Αρκετές φορές μας έλεγε, τώρα που μου τελείωσαν οι μπαταρίες καλόπαιδα, πρέπει να τις ξαναγεμίσω, τώρα πηγαίνεται και να ξαναρθείτε. Γέροντα, τον ρωτούσα πως γεμίζεις τις μπαταρίες σου, να, με την προσευχή, και μούδωσε το κοσμοσχοινάκι του, απ’ αυτά που έφτιαχνε με αγάπη, για τους προσκυνητές, ευλογία δωρεάν, με άπλετη χαρά και φιλοτιμία.
Ήταν και κάποιοι σπουδαστές της Αθωνιάδας, όπως νομίζω και κάποιος Ανδρέας Π., που αργότερα έγινε αστυνομικός, περί το 1990 πήγαινε στο γέροντα τακτικά και επιθυμούσε να έχει κάτι ενθύμιο, απ’ αυτόν ως ευλογία και ο γέροντας, στο τέλος του λέει, έλα πάρε κι αυτό, για νάχεις ευλογία στη ζωή σου, πάρε το μέσα στη σακούλα, όπου του είχε κομποσχοίνι, σταυρουδάκι, σπόρους, κι άλλα. Τώρα όμως να φύγεις, γιατί θα έρθει ένα γκρούπ απ’ τη Φλώρινα. Στις Καρυαίς συνάντησε το γρούπ αυτό και τους είπε βιαστείτε, σας περιμένει, μου τόπε ο γέροντας, κι αυτοί σαστισμένοι, πως, τι, που, μα δεν μας ξέρει; Λίγες ημέρες κατόπιν που βρέθηκα κι εγώ στις Καρυαίς, άκουσα κι αυτό το γεγονός!
Ο γέροντας θα παιδαγωγούσε πολύ έντονα τους υπερήφανους, τους υψηλόφρονες και τους αλαζόνες ανθρώπους, που θα τον επισκέπτονταν και πάντα έλεγε ότι ο Κύριος βδελύσσεται την αλαζονία, που είναι τελικά άρνηση και περιφρόνηση της απλότητας και αγαθότητας του Δημιουργού Θεού.
Με το μεγαλόσωμο άνθρωπο που έβγαζε φωνές ζώων με το φτέρνισμά του, σαν να υπήρχε μία στάνη από ζώα και τελικά τον κράτησε να προσευχηθεί γι’ αυτόν και τον έκανε καλά, όπως τον είδαν αργότερα στις Καρυαίς.
Τον ιερέα και διευθυντή εκκλησιαστικού σχολείου π. Νικόλαο, που ζήτησε απ’ το γέροντα να προσεύχεται, κι ο γέροντας του είπε Νικόλαε, εσύ ιερέας δεν είσαι, δεν προσεύχεσαι, εμείς είμαστε στο κόσμο γέροντα, ο χρόνος κυλάει διαφορετικά με τις πολλές υποχρεώσεις, και του απαντά ο γέροντας Παϊσιος, ναι ωραία, αλλά για το κομμωτήριο, βλέπω, απ’ τα κοντά και καλά περιποιημένα μαλλιά σου, έχεις χρόνο;
Ο γέροντας Παϊσιος ήταν πολύ αυστηρός στην τήρηση των κολλημάτων για τους υποψηφίους ιερείς. Τόνιζε ότι πρέπει να τηρηθούν οι ιεροί κανόνες για τα κωλύματα, κι όχι όπως κάνουν κάποιοι επίσκοποι που σήμερα τα προσπερνούν όλα, για τις ανάγκες της επαρχίας τους. Επίσης, για κάποιο ιερέα καθηγητή, που υποστήριξε τη λειτουργία στο τελευταίο όροφο της θεολογικής σχολής Θεσσαλονίκης, προσευχητηρίου ισλαμιστών, σχολιάστηκε αρνητικά κι απ’ τον π. Αρσένιο που κληρονόμησε το κελίο της Παναγούδας, σαν να λες, ότι δεν υπήρχαν κι αλλού, άλλοι χώροι γι’ αυτό. Ο γέροντας μας το είχε προβλέψει ότι ο Οικουμενισμός θα εισέλθει όλο και περισσότερο στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, γι’ αυτό κι ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, μας έλεγε, ότι σωστά, είχε γράψει από παλιά, ότι ο Οικουμενισμός είναι αίρεση!
Το γεγονός με το φίδι που το τάϊζε και με τη σαύρα που τη ρώτησε, εσύ σαύρα μου τι λες, υπάρχει Θεός, κι αυτή κούνησε, τρείς φορές το κεφαλάκι της. Με τα καλόπαιδα, που θα τον επισκέπτονταν, για συμβουλές, έτσι θα τα ονόμαζε, μάλιστα, τους είπε σε δύο μόλις τότε πρωτοετείς της θεολογίας, εσείς που θα γίνεται ιερείς, να προσέξετε, να υπηρετήσετε ορθά τον Κύριο, μεταξύ αυτών ήταν οι σημερινοί ιερείς Α.Ν. και ο Α.Γ. Μαζί ήταν κι ένας μαθητής που ήθελε να σπουδάσει, ενώ ήταν μέτριος. Του είπε, εσύ καλόπαιδο, έλα κι άλλη φορά και θα μας πει ο Κύριος. Την επομένη φορά, του είπε, ότι, θα σπουδάσει πολλά με τη βοήθεια του Θεού. Σε μία απ’ αυτές τις συναντήσεις ήταν και τότε παιδί, νυν πρωτοψάλτης στην Αμερική Π.Μ., που του είπε, αν θέλεις να γίνεις μοναχός, πρώτα θα πάρεις την ευχή των γονέων σου, που δεν ήθελαν να γίνει.
Μέρος Δ’. Σε ερωτήσεις μου για τη Τουρκία, μου απαντούσε με τα λόγια του, ότι είναι η γνώμη του, ως Καππαδόκης, ότι η Τουρκία, κάποτε, θα διαμελιστεί στα τρία τμήματα, σε ευρωπαϊκή, σε ασιατική και σε παράλια ιωνική, ενώ η Κων/πολη θα δοθεί τιμητικά και διοικητικά στους Έλληνες, μου έλεγε, ότι
αυτό είναι η γνώμη του και ο πόθος του, γιατί ήταν απ’ τη Καππαδοκία.
Για τον αντίχριστο μου είπε να διαβάζουμε αυτά που έγραψε ο ίδιος και που δημοσιεύθηκαν και μου τα έδωσε σε σχετικές φωτοτυπίες. Ήταν κατηγορηματικός σε οποιαδήποτε είδους κάρτα ή ταυτότητα που θα έχει όλα τα προσωπικά στοιχεία και όλα τα προσωπικά δεδομένα μας μέσα της, να μην την πάρουμε, να αντιδράσουμε σθεναρά. Πιθανόν έχοντας όλα αυτά υπόψη πρόσφατα η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους ζήτησε να ΜΗ είναι υποχρεωτική. Εσείς μας έλεγε θα ζήσετε πολλά και πολύ δύσκολα γεγονότα, θα ζήσετε τα γεγονότα της Αποκάλυψης, αλλά θα βοηθήσει ο Θεός. Σε κάποιους άλλους που τον ρωτούσαν, πότε θα πάρουμε γέροντα τη Πόλη, έλεγε κοφτά κι αυστηρά, πρώτα να πάρουμε το Χριστό μέσα μας.
Αρκετές φορές τον άκουσα να λέγει ότι το σημείο αυτών των εσχατολογικών γεγονότων με την Τουρκία θα είναι η διένεξη με τα ναυτικά μίλια, όταν η Ελλάδα από τα έξι, θα θελήσει να τα κάνει 12 ναυτικά μίλια, κι όταν οι δύο χώρες θα αποσύρουν τις πρεσβείες τους. Τον ρώτησα προσωπικά εάν είχε λάβει τις επιστολές του π. Αρσενίου από το ησυχαστήριο της Ναυπάκτου και μου είπε ναι, τις έλαβα, του έχω απαντήσει γραπτά, να του το πεις κι εσύ, αφού εκεί εξομολογείσαι. Ο π. Αρσένιος, είναι παλιός και έμπειρος πνευματικός, να τον ακούς! Ο π. Αρσένιος, πράγματι μου επιβεβαίωσε, ότι είχαν αλληλογραφία μεταξύ τους και μάλιστα για τα σοβαρά θέματα του αντιχρίστου και των αντιχρίστων και του Οικουμενισμού. Ο γέροντας ευθαρσώς έλεγχε και τη μασονία, το ρόταρυ και τις σκοτεινές παραφυάδες τους. Καθώς και τους κάθε λογής αιρετικούς χιλιαστές, αιρετικούς προτεστάντες και καθολικούς και τους πρότεινε, πάλι να ξαναβαπτιστούν για νάχουν το γνήσιο ορθόδοξο βάπτισμα.
Περί το 1971 για ένα περίπου έτος έμεινε σε κοντινό κελίο των Καρυών και ο γνωστός ελληνομαθής καθηγητής και αρχιεπίσκοπος Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος Ράντοβιτς (με τον οποίον συνυπήρξαμε ακαδημαϊκοί στη Σλαβική Ακαδημία Επιστημών, Μόσχας). Ο οποίος και μου εκμυστηρεύθηκε ότι είχε αρκετές φορές συνομιλία μαζί του, για τα πνευματικά ζητήματα και για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, που τόσο απλά και ουσιαστικά του τα ερμήνευε ο γέροντας Παϊσιος, παρότι σχεδόν αγράμματος, με τη χάρη του Θεού. Αργότερα θα τον ανέφερε τακτικά, σε μαθήματά του στη θεολογική σχολή Βελιγραδίου, τη πόλη μαρτυρίου του Ρήγα Φεραίου, καθότι ήταν απόφοιτος της Αθωνιάδας Ακαδημίας των Καρυών και στην οδό του στο Βελιγράδι, διέμενε ο γράφων, όπου το άγαλμά του, στο Καλεμέγνταν. Τον οποίο μνημόνευε ο γέροντας Παϊσιος, μαζί με τον έταιρο απόφοιτο της Αθωνιάδος, Άγιο Κοσμά Αιτωλό, συχνά θα τον έφερνε ως παράδειγμα, όχι μόνο στους σπουδαστές της Αθωνιάδας, αλλά και σε όλους τους προσκυνητές.
Αρκετές φορές θα του έφερναν φαγητό απ’ το Κουτλουμούσι, όπως ο π. Παϊσιος ο αγιογράφος και άλλοι μοναχοί (που τον ξαναείδα πάλι όταν για λίγο διετέλεσα διευθυντής Αθωνιάδας, κι ήταν καθηγητής αγιογραφίας). Ενίοτε και ο π. Αθανάσιος τότε διάκος, νυν μητροπολίτης Λεμεσού, κι όταν θα πήγαινε να τον δει, θα μας έλεγε, τώρα εσείς πηγαίνετε και αύριο ξαναελάτε, έχουμε πολλά να πούμε με το διάκο. Κάποτε σε προσευχή τους στο κελί και στο μικρό παρεκλήσι του γέροντα, εμφανίστηκε φως και κινείτο η κανδήλα, ρώτησε το διάκο, εάν είδε κάτι άλλο πέρα απ’ αυτό, απάντησε όχι, και τούπε, δεν έχεις ακούσει ότι η Παναγία μας επισκέπτεται τους μοναχούς, έτσι πέρασε κι απ’ εδώ!
Κάποτε, για μέρες ξέχασαν να του πάνε φαγητό. Τότε του έφερε σταφύλι η ίδια η Παναγία μας, κι όπως μου είπε, ο ίδιος ο γέροντας Χριστόδουλος του Κουτλουμουσίου, το δοκίμασε, κι ήταν ουράνια τροφή. Γι’ αυτό, κι ο σημερινός σαλός, ο π. Σάββας μου λέγει, μη φοβάσαι, εάν ζήσουμε στις ημέρες του σεισμού, του πολέμου και του αντιχρίστου, πέτρα θα πιάνεις και θα γίνεται ψωμί!
Τον αρχιεπίσκοπο του Σινά κ. Δαμιανό, ο γέροντας πολύ τον στήριζε, περισσότερο από τότε που ήταν ασκητής στο Σινά, έτσι και ο αρχιεπίσκοπος τον επισκέφθηκε τελευταία και στη Σουρωτή, στο κρεβάτι του πόνου του. Το ίδιο και τα παιδιά απ’ την Αθωνιάδα, που τον επισκέπτονταν τακτικά στη Παναγούδα για συμβουλές, όλα θα τον αγαπούσαν, μαζί τους θα πήγαιναν και καθηγητές, θυμάμαι που τους συναντούσα, εκεί έξω απ’ το κελί του γέροντα, στα κούτσουρα που θα κάθονταν, καθώς και πιο πέρα στη βρύση, με τα λουκούμια.
Όταν ανέλαβε ο νέος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και επισκέφθηκε επίσημα το Πρωτάτο το 1992, ως ο επίσκοπος του Αγίου Όρους, ο γέροντας Παϊσιος, παρότι ήταν πολύ άρρωστος πήγε και του έκανε τρείς μεγάλες μετάνοιες στο Πρωτάτο, πολύ απόρρησαν για το σθένος του, να πάει να περπατήσει για να βάλει μετάνοια, ενώ του ζήτησε να διαφυλάξει την Ορθοδοξία σε έσχατες ημέρες. Έτσι και ο Πατριάρχης, όταν τέθηκε τόσο σύντομα το ζήτημα της αγιοκατάταξής του, δεν το καθυστέρησε ούτε στιγμή, αντίθετα το προώθησε πολύ σύντομα. Σε σημείο που να σχολιαστεί από κάποιους ότι ο Θεός δίνει πρώτα τα σημεία της αγιοκατάταξης για κάποιο άγιο, κι όχι ανθρωποκεντρικά με τη γραφειοκρατική εκκλησιαστική διαδικασία. Αλλά φαίνεται ότι ήταν και η παραχώρηση του Θεού να αγιοποιηθεί τόσο σύντομα. Ενώ για τον Άγιο Νεκτάριο, πέρασαν 41 περίπου έτη απ’ την οσία κοίμησή του, για τον εν εσχάτοις χρόνοις φανέντα.
Αρχές του έτους του 1994 περί τον Φεβρουάριο νομίζω, λίγους μήνες πριν την οσία κοίμησή του, πήγαμε στη μονή της Σουρωτής, για να πάρουμε την ευχή του γέροντα, εγώ με τον τότε ιεροδιάκονο Μ., νυν μητροπολίτη, που ήθελε να πάμε μαζί, επειδή ίσως λίγο περισσότερο γνώριζα το γέροντα Παϊσιο και μας δέχθηκε στο κρεβάτι του πόνου του, κατ’ εξαίρεση, πονώντας και υποφέροντας, τότε συνέστησε στον τότε ιεροδιάκονο, να μην ακούει τους λογισμούς του, αλλιώς, παρότι δεν μπορώ, του λέει, θα σηκωθώ να σε μαλώσω! Ο ιεροδιάκονος τον άκουσε το γέροντα και σώθηκε απ’ το πόλεμο των λογισμών και έγινε τηρητής των λόγων του γέροντα.
Παλιότερα, ο Μιχάλης που πήγε με φίλους του στο γέροντα, στη Παναγούδα, του αποκάλυψε ότι είχε αδικήσει τα αδέλφια του, κι ότι θα έπρεπε να αποκαταστήσει την αδικία και να εξομολογηθεί όλα τα σφάλματά του σε πνευματικό. Όπως πάντα θα τόνιζε την ανάγκη της εξομολόγησης σε όλους. Ακόμα και στο στρατό σε συστρατιώτες του, που ήταν ασυρματιστής, και μας έλεγε, ότι ο Θεός προνόησε, έτσι ώστε από τότε να προσεύχεται περισσότερο, ως ασυρματιστής του Θεού!
Λίγες ημέρες προ της κοιμήσεώς του σε ηλικία περίπου 70 ετών, θα βιώσει το μαρτύριο που τόσο πολύ ποθούσε. Με τους καρκίνους στον πνεύμονα που είχαν κάνει μετάσταση και το τελευταίο διάστημα, δεν ήθελε να παίρνει φάρμακα, ούτε παυσίπονα, παρά τους πόνους, ως ένα είδος τελευταίας άσκησης.
Σήμερα στο κελίο της Παναγούδας συνεχίζει να υπηρετεί ο ιερομόναχος Αρσένιος, ο εξ Αχαϊας συμπολίτης, μάλιστα δύο φορές αξιώθηκα να συμψάλλω σε πολύ πρωινή σύντομη κελιώτικη Θεία Λειτουργία, όπου είχα πάει με τον πρώην διευθυντή της Αθωνιάδας π. Νικόδημο, κι εγώ τότε ως πρώην διευθυντής της Αθωνιάδας, ήταν αμέσως μετά την αγιοκατάταξή του, περί το έτος 2015. Εκεί στο παρεκκλήσι αυτό ξανά ένιωσα τη χάρη και ευλογία του γέροντα Παϊσιου, που απ’ το 1981 ως παιδί ένιωσα κοντά του από τότε.
Ο θεράπων ιατρός του, ήθελε κι αυτός να παρευρεθεί στην εξόδιο ακολουθία του, κι όμως είπε στις μοναχές αυστηρά, τι θέλει τώρα ο ιατρός; Τώρα πλέον, τελείωσε η αποστολή του! Καθιστώντας σαφές ότι η ανθρώπινη επιστήμη είναι τετελεσμένη και παροδική. Τώρα πηγαίνω στο μόνο θεραπευτή ιατρό και παιδαγωγό και δίκαιο κριτή και διδάσκαλο της αγάπης, Αυτόν που Σταυρώθηκε για μας, τον Κύριο Ιησού! Ουδείς να μη παρασταθεί πλην του εφημερίου π. Νικολάου.
Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε στη μονή της Σουρωτής, αφού ζήτησε να είναι μόνο ο εφημέριος ιερέας και οι μοναχές και ουδείς άλλος και να ενταφιαστεί δίπλα στον άγιο Αρσένιο, τον οποίο ευλαβείτο. Ζήτησε το μνήμα του να είναι απλό και λιτό με ξύλινο Σταυρό. Μπορεί ο γέροντας Παΐσιος, κατά κόσμο Αρσένιος Εζνεπίδης, να πέθανε στις 12 Ιουλίου 1994, όμως, πολλά είναι τα θαυμαστά γεγονότα που διηγούνται ότι έπραξε μετά την οσία κοίμηση του, εν εσχάτοις καιροίς και χρόνοις φανέντα, ως ο Άγιος Νεκτάριος, υπομένοντας προσβολές και μειώσεις, δίχως να αντιμιλά και να γογγύζει.
Ο γέροντας γεννήθηκε από ευλαβείς γονείς, το Πρόδρομο και την Ευλαμπία Ενζεπίδη, στα Φάρασα της Καππαδοκίας, στις 25 Ιουλίου του 1924, όταν άλλαξαν στην Ελλάδα, τον δύσκολο καιρό εκείνο, εκ της Μικρασιατικής καταστροφής, με το δύστυχο πατριάρχη Μελέτιο Μεταξάκη, το παλαιό με το νέο ημερολόγιο, με μία πολύ περίεργη, εκκλησιαστική και πολιτική συναίνεση. Οι έλληνες πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Κόνιτσα της Ηπείρου, όπου ο ίδιος πέρασε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια και ήθελε να γίνει μοναχός από την ηλικία των 5 ετών. Ενώ έμαθε να διαβάζει στο δημοτικό, η αγαπημένη του ασχολία υπήρξε η ανάγνωση των βίων των Αγίων, απ’ τους οποίους μιμήθηκε τους πνευματικούς αγώνες με ζήλο. Δεν θέλησε να συνεχίσει τις σπουδές, θέλησε να μιμηθεί το Χριστό και στη τέχνη του ξυλουργού, την οποία άσκησε με επιμέλεια και δεξιοσύνη.
Τη Δευτέρα στις 11 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Ευφημίας (η οποία του είχε εμφανιστεί στο κελί του και του είπε τα βασανιστήρια που υπέφερε για τη πίστη στο Χριστό), κοινώνησε για τελευταία φορά γονατιστός, μπροστά στο κρεβάτι του. Τις τελευταίες μέρες δεν έπαιρνε, ούτε φάρμακα, ούτε παυσίπονα, παρά τους πόνους. Κοιμήθηκε ημέρα Τρίτη 12 Ιουλίου του έτους 1994 και η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 12 Ιουλίου, από την αγιοκατάταξή του, που έγινε στις 13 Ιανουαρίου 2015. Την ευχή σου γέροντα Παϊσιε!
Στο μνήμα του, ο ίδιος σημείωσε: «Εδώ τελείωσε η ζωή, εδώ και η πνοή μου, εδώ το σώμα θα θαφτεί, θα χαίρει η ψυχή μου. Ο Άγιος μου κατοικεί, αυτό είναι τιμή μου. Πιστεύω αυτός, θα λυπηθεί την αθλία ψυχή μου. Θα εύχεται στο Λυτρωτή, νάχω τη Παναγία μαζί μου» (Μοναχός Παϊσιος Αγιορείτης).
Το παραπάνω είναι μία διαρκή ομολογία της Άκρας Ταπείνωσης, ως αγιορείτης μοναχός και ασκητής, που ποτέ δεν θέλησε τίποτα γήϊνο, όχι μόνο κοσμικό, αλλά ούτε και εκκλησιαστικό αξίωμα, αυτά τα ιδανικά, μας τα δίδαξε και τα ακούσαμε ζωντανά από τον ίδιο. Ο γράφων από 15 ετών παιδί, μέχρι την οσία κοίμησή του, που φτάσαμε στην ηλικία των 28 ετών, πως είναι δυνατόν όλα αυτά σήμερα να τα ξεχάσουμε και να διδάξουμε κάτι διαφορετικά. Ο καθένας μας από το μετερίζι του, κι ο γράφων ως διδάσκαλος, καθηγητής και ακαδημαϊκός ξένων ακαδημιών των επιστημών και υποψήφιος για νόμπελ ειρήνης 2025, που του προείπε και προφήτεψε, ότι αν και είσαι μέτριος μαθητής, ο Θεός και η Παναγία μας θα σε βοηθήσουν, να σπουδάσεις τόσα, που στο τέλος δεν θα το πιστεύεις, ούτε κι εσύ ο ίδιος! Αυτά τα ιδανικά μας δίδαξε τόσα χρόνια κοντά του, 13 συνολικά και μας τα κληροδότησε, σε αυτή τη μεγάλη παρακαταθήκη του, για να τη διαφυλάξουμε με το ελληνικό φιλότιμο και την ελληνική λεβεντιά. Μακριά από τους φράγκικους σκοτεινούς κύκλους, που εργάζονται διαχρονικά τον αφελληνισμό μας, εις βάρος της πατρίδας και του ένδοξου Γένους μας. Ας είναι αιωνία η μνήμη του και νάχουμε όλοι κι όλες την αγία ευχή του!
Υ.Γ.
E-mail: alexios.panagopoulos@gmail.com, Professor Dr. Alexios P. Panagopoulos – Academician, of the European Academy of Sciences and Arts - Salzburg, Austria, EASA, also Member of the International Slavic Academy of Sciences, Education, Culture and Art - Moscow, MCA, Member of the Slavic Academy of Serbia - Belgrade, CAC, and Member of the International Academy of Bioethics of India, IAE. Doctor of Law/Political Sciences, State University of Belgrade. Doctor of Theology, State University of East Sarajevo. Doctor of Bioethics and Medical Anthropology, St. Gregory Institute in collaboration with the Nikola Tesla University. Holder of Postdoctoral Degrees in Law, Bioethics, Human Rights. With a Dissertation of Habil-Doctorate (Habilitation), and numerous scientific studies. Member of a society of writers. He was a practicing lawyer in Cyprus - Limassol. University Professor and currently a retired professor. Candidate for the Nobel Peace Prize 2025, with two proposals, by the Academician and Rector of the European University and by a Greek former Areopagite.
Number Orcid : https :// orcid . org / my - orchid ? orchid =0009-0008-9304-4040
Δημοσίευση σχολίου