Το 1904, η Μακεδονία σπαρασσόταν από συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων κομιτατζήδων, που προσπαθούσαν να επιβάλουν την κυριαρχία τους ενόψει της μελλοντικής διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Τότε ήταν που εμφανίστηκε ένας άντρας που έμελλε να γίνει θρύλος: ο Παύλος Μελάς. Μαζί του όμως δεν κατέβηκε μόνος στη Μακεδονία. Ένας από τους πιο πιστούς του συντρόφους ήταν ο Παύλος Γύπαρης, ένας λεβέντης από το χωριό Άση Γωνία Χανίων της Βόρειας Κρήτης, που είχε πολεμήσει νωρίτερα στην Κρητική Επανάσταση και αργότερα έγινε φρουρός του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Ο Γύπαρης συγκέντρωσε σώμα Κρητικών εθελοντών, όλοι γενναίοι πολεμιστές, συνηθισμένοι στα βουνά και στον ανταρτοπόλεμο. Μεταφέρθηκαν κρυφά στην Μακεδονία μέσω Θεσσαλίας και Πίνδου. Μετά από πορείες πολλών ημερών, βρέθηκαν στην περιοχή της Καστοριάς, εκεί όπου δρούσε και το σώμα του Παύλου Μελά.
Οι Κρητικοί ήταν οι πιο αξιόπιστοι αντάρτες της εποχής. Το θάρρος τους, η στρατιωτική τους εμπειρία και η απόλυτη αφοσίωσή τους στην ιδέα της Ένωσης της Μακεδονίας με την Ελλάδα τους έκανε πολύτιμους.
Η Μοιραία Επιχείρηση στη Σιάτιστα
Μια από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις ήταν εκείνη που έγινε στη Σιάτιστα. Ο Παύλος Μελάς και οι άντρες του, ανάμεσά τους και Κρητικοί, μπήκαν στο χωριό με σκοπό να οργανώσουν την τοπική άμυνα. Όμως η παρουσία τους έγινε γνωστή στους Οθωμανούς. Έγινε προδοσία, και στις 13 Οκτωβρίου 1904, ο Παύλος Μελάς περικυκλώθηκε στο χωριό Στάτιστα (σήμερα Μελάς) και σκοτώθηκε στη μάχη.
Μετά τον θάνατό του, πολλοί πίστευαν πως ο αγώνας θα κατέρρεε. Όμως οι Κρητικοί, αντί να λυγίσουν, ορκίστηκαν εκδίκηση και συνέχισαν να πολεμούν στα βουνά της Μακεδονίας. Ο Παύλος Γύπαρης έγινε καπετάνιος και οργάνωσε σώματα σε Καστοριά, Φλώρινα και Μοναστήρι, χτυπώντας τους κομιτατζήδες και στηρίζοντας τον ελληνικό πληθυσμό.
Η Κληρονομιά
Οι Κρητικοί συμμετείχαν με πάνω από 2000 εθελοντές στον Μακεδονικό Αγώνα — περισσότεροι από κάθε άλλη περιοχή εκτός Μακεδονίας. Τα ονόματά τους βρίσκονται χαραγμένα σε μνημεία από την Καστοριά μέχρι το Μοναστήρι. Ο αγώνας τους δεν ήταν για δική τους γη – αλλά για το όραμα μιας ενιαίας Ελλάδας, που ενώνει τον νότο και τον βορρά με δεσμούς αίματος και θυσίας.
ΠΗΓΗ:
Δημοσίευση σχολίου