.png)
Γράφει
Ο Καθηγ. Δρ. Παναγόπουλος Αλέξιος, Ακαδημαϊκός τριών ξένων Ακαδημιών των
Επιστημών και συγγραφέας
Στις 8 Οκτωβρίου 2025, η αναγγελία της αγιοκατάταξης του πρωτοπόρου ιεραποστόλου του
20ού αιώνα, π. Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου, προκάλεσε συγκίνηση, δέος και
ιστορικό αναστοχασμό σε όλη την ελληνική κοινωνία, την πρωτεύουσα της Αθήνας όπου η
έδρα της Εξαρχείας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, αλλά και την Αχαϊα με πρωτεύουσα
της Δυτικής Ελλάδας την Πάτρα, όπου δραστηριοποιείται επί δεκαετίες ο Σύλλογος
Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής «Ο Πρωτόκλητος». Το γεγονός, αν και εντάσσεται
στο εθνικό και εκκλησιαστικό πλαίσιο, υπερβαίνει τα όρια της θεολογικής πράξης,
αναδεικνύοντας τον διαχρονικό ρόλο του ελληνισμού και της ορθοδοξίας ως φορέα
πολιτισμού, ανθρωπισμού και ειρηνικής προσφοράς στα πέρατα του κόσμου και κυρίως στην
αφρικανική ήπειρο.
Η προσωπικότητα του π. Παπασαραντόπουλου συνιστά παράδειγμα ανθρώπου που συνέδεσε
την πνευματική με την εθνική και κοινωνική αποστολή, τη θρησκευτική πίστη με την
πολιτισμική και πολιτιστική ευθύνη. Η δράση του στην Ουγκάντα, την Κένυα, την Τανζανία
και ιδίως στο Κονγκό, ανέδειξε έναν διαφορετικό τύπο Έλληνα ως διεθνή λειτουργού· όχι
τον διδάσκοντα από κάποια θέση ισχύος, αλλά τον μεταδιδόμενο από θέση κοινωνικής
προσφοράς και θυσίας. Μέσα από τη διδασκαλία, την υγειονομική φροντίδα και την παιδεία,
μετέφερε τις αξίες που υπερβαίνουν το δόγμα και εγγράφονται στον πολιτισμικό ανθρωπισμό
και στην παγκόσμια κοινωνική ηθική φιλοσοφία του ευ ζείν.
Η φιλία και συνεργασία του με τον χαρισματικό ιεροκήρυκα π. Χαρίτωνα Πνευματικάκη,
επίσης εξερχόμενο από την αχαϊκή πρωτεύουσα, μαρτυρεί τη συνέχεια ενός ελληνικού
ανθρωπιστικού ιδεώδους: την πίστη στη διαρκή δυνατότητα του ανθρώπου να μεταμορφώνει
θετικά τον κόσμο, με μέσα πνευματικά, μορφωτικά και πολιτισμικά. Η μετάβαση του π.
Πνευματικάκη στην Αφρική, ύστερα από τον θάνατο του π. Παπασαραντόπουλου, δεν
υπήρξε απλώς πράξη θρησκευτικής διαδοχής, αλλά κυρίως κοινωνικής αλληλεγγύης και
ελληνορθόδοξης πολιτιστικής συνέχειας.
Η συμβολή των δύο αυτών Ελλήνων πρωτοτοπόρων στην ανάπτυξη των κοινοτήτων, των
σχολείων και των ιατρείων στην Κανάνγκα, συναποτελεί ένα εμβληματικό παράδειγμα
θυσίας και άσκησης της εξωτερικής «διπλωματίας των αξιών». Πρόκειται για μία μορφή
εξωτερικής δράσης της Ελλάδας, όχι μέσω οικονομικής ή στρατιωτικής ισχύος, αλλά μέσω
της παιδείας, της ανθρωπιστικής παρουσίας και της πολιτισμικής επικοινωνίας, όπως μας την
δίδαξαν οι πρόγονοί μας. Με αυτόν τον ωραίο τρόπο, η ελληνορθόδοξη παράδοση
καθίσταται παγκόσμιο σημείο αναφοράς, ενσωματώνοντας το πνευματικό ήθος της μέριμνας
και του πανανθρώπινου καθολικού ανθρωπισμού.
Ο Σύλλογος «Ο Πρωτόκλητος», που ιδρύθηκε στην αχαϊκή πρωτεύουσα τη δεκαετία του
1970, αποτέλεσε και συνεχίζει να συναποτελεί ισχυρό θεσμό εξωτερικής διασύνδεσης της
ελληνικής κοινωνίας με τον παγκόσμιο νότο στην αφρικανική ήπειρο. Μέσα από
εκπαιδευτικά, ιατρικά και πολιτιστικά προγράμματα, ο ελληνισμός αναδεικνύεται σε πηγή
ανθρωπισμού και αλληλεγγύης. Το έργο αυτό συνιστά ουσιαστικό παράδειγμα του πώς οι
τοπικές πρωτοβουλίες μπορούν να αποκτήσουν διεθνή απήχηση, υπηρετώντας τον άνθρωπο
και όχι τα ιδιοτελή συμφέροντα.
Η αναγνώριση του π. Παπασαραντόπουλου από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας δεν είναι μόνο
εκκλησιαστική τιμή· είναι και ιστορική δικαίωση του ελληνορθόδοξου ανθρωπισμού. Η
δράση του, όπως και του διαδόχου του, του π. Χαρίτωνα, συνιστά μαρτυρία ενός ελληνικού
κοσμοπολιτισμού που δεν εξαντλείται στην πολιτισμική υπεροχή, αλλά εκδηλώνεται μέσα
από τη διακονία, τη συνεργασία και τον σεβασμό προς τις τοπικές κοινωνίες.
Σε μια εποχή όπου ο κόσμος δοκιμάζεται από ανισότητες, γεωπολιτικές κρίσεις και
πολιτισμικές αντιπαραθέσεις, το παράδειγμα των δύο αυτών Ελλήνων, διαφωτίζει μια άλλη
εκδοχή εξωτερικής πολιτικής: εκείνη που στηρίζεται στη γνώση, στην αλληλεγγύη και στην
ανθρώπινη παρουσία. Ο ελληνισμός και η ορθοδοξία, μέσα από ανιδιοτελείς τέτοιες μορφές, αναδεικνύεται ως παγκόσμια δύναμη ηθικής διπλωματίας και παγκόσμιας ειρηνικής και κοινωνικής ευθύνης.
Δημοσίευση σχολίου