Σαν σήμερα η εισβολή των Σοβιέτ στην Τσεχοσλοβακία - Ο Υπαρκτός Σοσιαλισμός σε όλο του το μεγαλείο

Στις 20 Αυγούστου 1968 στρατιωτικές δυνάμεις της Σοβ.Ένωσης εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία για να καταστείλουν την «Άνοιξη της Πράγας»!

Τα γεγονότα εντάσσονται σε μια περίοδο γενικότερου αναβρασμού στο κλίμα του Ψυχρού Πολέμου, την περίοδο του Μάη του '68 στη Γαλλία, των φοιτητικών διαδηλώσεων κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα τον Απρίλη του '67.

Οι Σοβιετικοί υπό την ηγεσία του Μπρέζνιεφ αρχικά είχαν ευλογήσει την αντικατάσταση του Νοβότνι από τον Ντούμπτσεκ, στη συνέχεια όμως παρακολουθούσαν με μεγάλη δυσπιστία τις εξελίξεις στην Τσεχοσλοβακία. Το «Μανιφέστο των 2000 Λέξεων» αξιολογήθηκε σαν μια πλατφόρμα της αντεπανάστασης. Αυτή τους την εκτίμηση ενίσχυε η ανατολικογερμανική προπαγάνδα και ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της τσεχοσλοβακικής κυβέρνησης Γκούσταβ Χουσάκ, που έκανε λόγο για «ατμόσφαιρα τρόμου».

Ήδη από το Μάρτιο του 1968 συναντήθηκαν στη Δρέσδη εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της Τσεχοσλοβακίας με εκπροσώπους της Σοβιετικής Ένωσης, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της Ανατολικής Γερμανίας (οι πέντε χώρες που θα πραγματοποιούσαν τελικά την εισβολή μένοντας στην ιστορία ως «οι Πέντε της Βαρσοβίας») και συζήτησαν για την κατάσταση στην Τσεχοσλοβακία. Άλλες συναντήσεις των Πέντε έγιναν χωρίς τη συμμετοχή της Τσεχοσλοβακίας, το Μάιο και τον Ιούνιο. Η σοβιετική πίεση προς την κυβέρνηση της Πράγας να παγώσει χωρίς υπεκφυγές τις μεταρρυθμίσεις εντεινόταν. Σύντομα προστέθηκε και η απειλή στρατιωτικής επέμβασης στο οπλοστάσιο των εκβιασμών που εκτόξευε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας στο προσανατολισμένο προς μεταρρυθμίσεις μέλος του.

Λίγες μέρες μετά τις διμερείς συνομιλίες ανάμεσα στην τσεχοσλοβακική και τη σοβιετική κυβέρνηση, πραγματοποιήθηκε στις 3 Αυγούστου στην Μπρατισλάβα η τελευταία επίσημη συνάντηση της Τσεχοσλοβακίας με τους «Πέντε της Βαρσοβίας». Η ανακοίνωση που δόθηκε στον τύπο μετά τη συνάντηση ερμηνεύθηκε στην Τσεχοσλοβακία ως σημάδι αποκλιμάκωσης, καθώς δινόταν η υπόσχεση της εξασφάλισης εθνικής ανεξαρτησίας των μελών του Συμφώνου στο δρόμο προς το σοσιαλισμό. Όμως η τσεχοσλοβακική αντιπολίτευση χρησιμοποίησε τη συνάντηση για να απευθύνει μυστική «πρόσκληση» προς τους Σοβιετικούς, με την οποία τους παρακαλούσαν να επέμβουν για να εμποδίσουν την αντεπανάσταση στην Τσεχοσλοβακία.

Και πράγματι, μετά τη συνάντηση εντάθηκαν οι σοβιετικές προετοιμασίες για την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία. Αντίθετα με μεταγενέστερους σοβιετικούς ισχυρισμούς, πως τάχα ήταν πρόθυμοι να διαπραγματευτούν μέχρι την τελευταία στιγμή, οι βάσεις για την στρατιωτική καταστολή του μεταρρυθμιστικού κινήματος είχαν ήδη τεθεί.

Εισβολή των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας 

Τελικά, στις 23:00 τη νύχτα προς την 21η Αυγούστου 1968, αρχίζει η προέλαση στρατευμάτων της Σοβιετικής Ένωσης, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Βουλγαρίας στην Τσεχοσλοβακία με το κωδικό όνομα «Επιχείρηση Δούναβης». Από τις 02:00 άρχισαν να προσγειώνονται σοβιετικά στρατιωτικά αεροπλάνα στο αεροδρόμιο της Πράγας ανά ένα λεπτό. 200.000 άνδρες συμμετείχαν στην εισβολή και έφτασαν συνολικά τους 800.000 τις επόμενες μέρες. Μέσα σε λίγες ώρες είχαν καταληφθεί τα στρατηγικά σημεία της χώρας. Στις μάχες που σημειώθηκαν έχασαν τη ζωή τους 98 Τσέχοι και Σλοβάκοι, καθώς και 50 στρατιώτες του Συμφώνου της Βαρσοβίας. 

Τα στρατεύματα της Ανατολικής Γερμανίας δεν πήραν μέρος στην κατοχή σύμφωνα με νεότερες έρευνες, ήταν όμως σταθμευμένα στα σύνορα σε κατάσταση ετοιμότητας. Μόνο 30 περίπου στρατιώτες μιας μονάδας πληροφοριών παρευρίσκονταν στο αρχηγείο των στρατευμάτων εισβολής κοντά στο Μιλόβιτσε. 

Η Ανατολική Γερμανία ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της δυναμικής λύσης, φοβούμενη ότι θα ήταν η πρώτη που θα δεχτεί τη σπίθα αν επικρατούσαν οι μεταρρυθμίσεις στην Τσεχοσλοβακία. Ίσως όμως έγινε αντιληπτό την τελευταία στιγμή πόσο «άκομψο» θα ήταν να ξαναεισβάλλουν Γερμανοί στρατιώτες στην Τσεχοσλοβακία είκοσι μόλις χρόνια μετά την οδυνηρή κατοχή της από Γερμανούς στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.