Από τούς σημαντικότερους Ρωμαίους αυτοκράτορες καί αρχηγός τής δυναστείας τού Θεοδοσίου , τού τελευταίου αυτοκράτορος τής ενιαίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας .
Γεννήθηκε στήν Ισπανία, γιός τού γενναίου Ρωμαίου στρατηγού Θεοδοσίου κόμητος τής Αφρικής πού προδόθηκε, θανατώθηκε άδικα , και ό Θεοδόσιος που είχε διδαχθεί την στρατιωτική τέχνη από εκείνον αποσύρθηκε στα κτήματα του απογοητευμένος . Όταν όμως ό νέος αυτοκράτορας Γρατιανος κληρονόμησε τό ανατολικό τμήμα καί είχε μεγάλο πρόβλημα μέ τούς Σαρματες που εισέβαλαν στο ρωμαϊκό έδαφος τον κάλεσε κοντά του γιά συνεργάτη καί μετά την εντυπωσιακή νίκη τόν έστεψε Αύγουστο στή πόλη Σιρμιο τό 379
Ό Θεοδόσιος διακρίθηκε γιά τις στρατιωτικές του ικανότητες, στις εκστρατείες κατά τών Βρετανών, Γαλατών αλλά καί στα Βαλκανια . Μετά τήν ανάρρηση του στο θρόνο 30 ετών βαπτίσθηκε χριστιανός καί μετά τήν καταστροφή τών Ρωμαίων από τους Βησιγότθους στην Αδριανούπολη τό 378, εγκαταστάθηκε στή Θεσσαλονίκη . Τό πρώτο του μέλημα ήταν ή ανασυγκρότηση τής Δακίας καί Μακεδονίας πού είχαν πολλές επιδρομές από βαρβαρικές φυλές Ούννους , Βάνδαλους κ.α.. Εκεί έδειξε τίς διπλωματικές του ικανότητες και υπέγραψε συμφωνία με τούς Γότθους, τους παραχώρησε γαίες νά τίς καλλιεργούν και ώς αντάλλαγμα εξασφάλιζε τα Β.Α σύνορα της αυτοκρατορίας .
Μέ μία σειρά μέτρων εδειξε καί τις διοικητικές του ικανότητες , οχύρωσε την πρωτεύουσα καί έκανε πολλά άλλα ειρηνικά επιτεύγματά . Το 380 μ.χ μέ διάταγμα ανήγαγε τόν χριστιανισμό ώς επίσημη θρησκεία τού κράτους , χωρίς νά κηρύξει διωγμό κατά της παλαιάς θρησκείας . Παγίωσε έτσι τό έργο τού Μ.Κωνσταντίνου διότι όπως κι εκείνος αντελήφθη ότι οί αχανείς πολυεθνικές αυτοκρατορίες εχουν ανάγκη συνεκτικού ιστού. Ο χριστιανισμός σαν ανερχόμενη θρησκεία αντικατέστησε τήν θεοποίηση των αυτοκρατόρων τής παλαιάς Ρώμης , καί έτσι έδωσε στή γηρασμένη αυτοκρατορία χίλια χρόνια ζωής . Διότι πολέμησε τόν ηθικό εκφυλισμό , τή διαφθορα , πού οδήγησαν τήν αρχαία Ρώμη στην παρακμή και την πτώση. Ώστε τά κριτήρια γιά την επιλογή τού χριστιανισμού δέν ήταν θρησκευτικά αλλά κυρίως πολιτικά.
Αυτό τό έκανε χωρίς διωγμούς κατά τής παλιάς θρησκείας , τουλάχιστον στην αρχή, όπως τον κατηγορούν οι παγανιστές, αντιθέτως συνέχισε νά παρέχει την εύνοια του προς τούς εθνικούς οί οποίοι διατήρησαν τίς θέσεις τους , όπως ό φίλος του έπαρχος Κωνσταντινουπόλεως Θεμιστιος καί πολλοί άλλοι. Απαγόρευσε όμως τίς αιματηρές θυσίες πού συνοδεύονταν από μαγεία, τίς χρησμοδοτησεις των μαντείων, καί επέτρεψε τίς λατρείες μέ υμνους καί προσφορές από λιβάνι.
Τό 381 συγκάλεσε την Β' οικουμενική σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη ή οποία κατεδίκασε τήν αίρεση τού Μακεδονιου και τών πνευματομάχων πού αρνούνταν τήν θεότητα τού Αγίου πνεύματος, έτσι ολοκληρώθηκε το σύμβολο της πίστεως καί είς τό εξής λατρεύονταν ό τριαδικός Θεός . Έλαβε μέτρα κατά τών αιρέσεων , Αρειανών, μανιχαίων κ.α . Επίσης νομοθέτησε κατά τών Ιουδαίων απαγορεύοντας τούς γάμους με χριστιανούς .
Οί προτροπές τού Αγίου Γρηγορίου τού Θεολόγου βοήθησαν ώστε νά ησυχάσουν οί αγανακτησμενοι χριστιανοί πού είχαν υποστεί διωγμούς καί μαρτύρια επί τρείς αιώνες . Τούς συμβούλευε νά φερθούν μέ συγχωρητικοτητα και ανοχή προς τούς πρώην διώκτες τους, νά δείχνουν επιείκεια νά μήν τούς σύρουν στα δικαστήρια κ.α διότι χριστιανική πίστη σημαίνει αγάπη και στον εχθρό .
Ή παλη όμως μεταξύ χριστιανισμού καί παγανισμού δεν ήταν εύκολο να σταματήσει. Έτσι τό 391 μ.χ ενώ ό Θεοδόσιος ευρίσκετο στο Μιλάνο , ό Ισπανός έπαρχος τής Ανατολής Κυνήγιος έλαβε αυστηρά περιοριστικά μέτρα, έκλεισε ναούς των εθνικών, γκρέμισε βωμούς κ.α καί αυτός ό υπερβάλλων ζήλος προκάλεσε πολλές ταραχές. Τό 390 ό Θεοδόσιος είχε επαναφέρει νόμο πού τιμωρούσε μέ θάνατο τούς ομοφυλόφιλους, έτσι ο Βουτεριχος ( ό Γερμανός διοικητής) φυλάκισε έναν δημοφιλή ηνίοχο επειδή είχε παρενοχλήσει τον οινοχόο του . Ό οργισμένος όχλος κατακρεούργησε τόν στρατηγό καί περιέφερε τα κομμάτια του στους δρόμους . Ο Θεοδόσιος παρορμητικός, διέταξε τη σφαγή στον Ιππόδρομο , ένα δραματικό γεγονός όπου έχασαν τη ζωή τους 7.000 άνθρωποι μαζί καί χριστιανοί . Συγκλονιστική ήταν η στάση τού Θεοδοσίου απέναντι στον Επίσκοπο Μεδιολάνων Αμβρόσιο όταν εκείνος μέ τόλμη δέν τού επέτρεψε να εισέλθει στο ναό και τού επέβαλε ακοινωνησία. Ό Άγιος Αμβρόσιος μία σπουδαία προσωπικότητα τής ιεροσύνης είχε συμβάλει στην επιστροφή στον χριστιανισμό του Αγίου Αυγουστίνου από τον Μανιχαϊσμό.
Ό αυτοκράτορας δέχτηκε ταπεινά τήν ποινή καί μετανόησε γονατιστός ενώ ψήφισε νόμο μέ τόν οποίον νά αναβάλλεται επί 30 ημέρες κάθε εκτέλεση θανατικής καταδίκης. Διότι ό ίδιος είχε πέσει θύμα τής δικής του παρορμητικότητος καί όταν άλλαξε γνώμη ήταν πλέον αργά . Αρνητικό ρόλο είχε παίξει και ό αδίστακτος Γαλάτης μάγιστρος Ρουφινος .
Ό Κ. Παπαρηγοπουλος γράφει γιά τον Θεοδόσιο " Ό Θεοδόσιος απεκληθη Μέγας καί τή αληθεία δύναται νά λογισθη μέχρι τινός άξιος τής επωνυμίας ταύτης " ή οποία στην ιστορία τών μοναρχών τού ανατολικού κράτους, πριν από αυτόν δέν απενεμήθη παρά στον ιδρυτή τής Κωνσταντινουπόλεως, ύστερα δε από αυτόν σέ κανένα άλλον . " Λόγω ιδιωτικών αρετών ό Θεοδόσιος ήτο ομολογουμένως κρειττων ( ανώτερος ) τού Μ. Κωνσταντίνου, Τεθεντος άπαξ ότι ή τύχη τού Χριστιανισμού δεν ηδύνατο να ασφαλισθη ειμή διά τού θριάμβου της Ορθοδοξίας καί ότι έν τώ κλυδωνι όστις ημίσειαν ήδη εκατονταετηρίδα ανέσειεν άπασαν τήν Ανατολήν, εκινδυνευεν νά ναυαγηση τό έν Νικαια θεσπισθεν σύμβολον ( τής πίστεως) . ... Ό Θεοδόσιος ανορθωσας αυτό καί ασφαλίσας, συνέδεσε τό όνομα αυτού μεθ ενός τών μεγίστων τής όλης ιστορίας γεγονότων ...."
" Ό Θεοδόσιος επολιτευθη επιτηδείως , οθεν ανεκηρυχθη μέγας δικαίως..... είς άλλους ευτυχεστερους χρόνους ίσως ήθελεν κατορθώσει μείζονα καί γενναιότερα πράγματα " .
Ή διεθνής ιστοριογραφία καί όχι ή εκκλησία ονόμασε τον Θεοδόσιο Μέγα , διότι μπορεί να τιμάται από τήν εκκλησία γιά την μεγάλη προσφορά του αλλά δεν αγιοποιήθηκε . Τού Αγίου Θεοδοσίου στις 11 Ιανουαρίου τιμάται ό Άγιος Θεοδόσιος ό κοινοβιάρχης .
إرسال تعليق