Ο Ιωάννης Α’ Κουρκούας, γνωστότερος ως Τσιμισκής, γεννήθηκε το 925 στην περιοχή της Δοκίας του Πόντου. Από πατέρα καταγόταν από την αριστοκρατική οικογένεια των Κουρκουάδων, εξελληνισμένων Αρμενίων, και από μητέρα ανήκε στον περίλαμπρο οίκο των Φωκάδων, καθαρής ελληνικής καταγωγής. Ανιψιός του στρατηγού Ιωάννη Κουρκουά και του μετέπειτα αυτοκράτορα Νικηφόρου Β’ Φωκά, γαλουχήθηκε στον κόσμο της πολεμικής αρετής και της αμείλικτης πολιτικής τέχνης.
958: Αναδεικνύεται στρατηγός και λαμβάνει μέρος στην κατάληψη της Μεσοποταμίας, επιδεικνύοντας ήδη στρατηγικό δαιμόνιο και αλύγιστο χαρακτήρα.
24 Δεκεμβρίου 962: Διαπρέπει στην άλωση του Χαλεπίου, πολεμώντας δίπλα στον Νικηφόρο Β’ Φωκά.
3 Ιουλίου 963: Συμμετέχει πρωταγωνιστικά στη στρατιωτική επανάσταση της Καισάρειας που ανακηρύσσει τον Νικηφόρο αυτοκράτορα.
Ως δομέστικος των σχολών της Ανατολής από το 964, εξουδετερώνει με θαυμαστή επιτυχία τις συμμαχικές δυνάμεις των Αράβων στην Κιλικία, συντρίβοντας τους εμίρηδες της Ταρσού και της Δαμασκού και σφραγίζοντας το “Βουνό του Αίματος” στα Άδανα.
Ωστόσο, το άστρο του Τσιμισκή δεν μπορούσε να χωρέσει στη σκιά του Νικηφόρου Φωκά. Μετά από ερωτικό δεσμό με τη δόλια Αυτοκράτειρα Θεοφανώ και υπό την πίεση ισχυρών αυλικών, συνωμοτεί και συμμετέχει ενεργά στη δολοφονία του θείου του τη νύχτα της 11ης Δεκεμβρίου 969. Ο Πατριάρχης Πολύευκτος τον αναγκάζει να αποκηρύξει τη Θεοφανώ και να αποδεχθεί σκληρούς όρους εκκλησιαστικής υπακοής.
25 Δεκεμβρίου 969: Ο Ιωάννης Α’ στέφεται αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία. Παντρεύεται τη σεμνή Θεοδώρα, κόρη του Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου, εξασφαλίζοντας τη δυναστική νομιμοποίησή του.
970: Αντιμετωπίζει την εξέγερση του Βάρδα Φωκά του Νεότερου με αποφασιστικότητα αλλά και μεγαλόψυχη επιείκεια.
Την ίδια χρονιά, ο Ρώσος ηγεμόνας Σβιατοσλάβος καταλαμβάνει τη Βουλγαρία και απειλεί την αυτοκρατορία.
Μάχη της Αρκαδιουπόλεως, 970: Με την ιδιοφυή τακτική του στρατηγού Βάρδα Σκληρού, οι Ρως και οι σύμμαχοί τους Πετσενέγκοι συντρίβονται.
Άνοιξη 971: Ο ίδιος ο Τσιμισκής αναλαμβάνει τη μεγάλη εκστρατεία στη Βουλγαρία. Εφορμά, κυριεύει τη Μεγάλη Πρεσλάβα (3 Απριλίου 971), αιχμαλωτίζει τον τσάρο Βόρι Β’, και βαδίζει προς το Δορύστολο.
Μάχη του Δορυστόλου, Ιούλιος 971: Μετά από τρεις μήνες εξαντλητικής πολιορκίας και επικές μάχες, ο Σβιατοσλάβος συνθηκολογεί. Η ανατολική Βουλγαρία ενσωματώνεται στην αυτοκρατορία. Ο Τσιμισκής, μεγαλόψυχος νικητής, απελευθερώνει τους αιχμαλώτους και προσφέρει σιτηρά στους ηττημένους.
973: Μετά από μια σύντομη ειρήνη, η Ανατολή καλεί. Ο Τσιμισκής στέλνει στρατεύματα στη Μεσοποταμία και συντρίβει τους Άραβες στη Νίσιβη και τη Μαρτυρόπολη.
Άνοιξη 975: Η λαμπρότερη εκστρατεία του ξεκινά. Ο στρατιώτης-αυτοκράτορας ανακαταλαμβάνει τη Συρία και προελαύνει έως την Παλαιστίνη:
• Καταλαμβάνει την Αντιόχεια, την Έμεσα, την Απάμεια, τη Δαμασκό, τη Ναζαρέτ, τη Βηθανία, τη Σιδώνα, τη Βύβλο, την Άκρα και τη Γαβάλα.
• Τα Ιεροσόλυμα βρίσκονται πλέον στα όρια της βυζαντινής ισχύος, αλλά ο Τσιμισκής επιστρέφει θριαμβευτής για να στερεώσει το καθεστώς του στην Κωνσταντινούπολη.
Φθινόπωρο 975: Κατά την επιστροφή του, πλήττεται από ασθένεια. Παρά την άκρατη θέληση και την πνευματική διαύγεια, η φθορά του σώματος είναι μη αναστρέψιμη.
10 Ιανουαρίου 976: Ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής πεθαίνει σε ηλικία μόλις 51 ετών.
Ο θάνατός του συνοδεύτηκε από υποψίες δηλητηρίασης, μα η πορεία της ασθένειας μάλλον δείχνει εμπύρετη λοίμωξη (πιθανόν τυφοειδή).
⸻
Αποτίμηση
Ο Τσιμισκής ήταν ο αυτοκράτορας που ισορρόπησε ιδιοφυώς ανάμεσα στο σπαθί και τη δικαιοσύνη. Μικρόσωμος στο σώμα, αλλά γίγαντας στη στρατηγική, απέδειξε ότι η βυζαντινή ιδιοφυΐα δεν βρίσκεται στην ωμή ισχύ, αλλά στη λεπτή συνύφανση πολεμικής ανδρείας, πολιτικής διορατικότητας και αρετής.
Με τη φωτεινή του προσωπικότητα, τη θεϊκή του ενέργεια στο πεδίο της μάχης και την ανυπέρβλητη μεγαλοψυχία του στους θριάμβους, ανύψωσε την Αυτοκρατορία σε ύψη που μόνο ο Βασίλειος Β’ θα τολμούσε να ξεπεράσει.
Η Ρωμανία όφειλε στον Ιωάννη Α’ Τσιμισκή έναν αιώνα λαμπρότητας.
ΠΗΓΗ:
Δημοσίευση σχολίου