Η Ελλάδα παρακολουθεί για άλλη μια φορά ένα έργο που μοιάζει γνώριμο: μια κρατική σύμβαση με σκιές, φήμες για σκάνδαλο, αλληλοκατηγορίες, και τελικά – το πιο σπάνιο όλων – μια σοβαρή θεσμική παρέμβαση. Αυτή τη φορά, η παρέμβαση δεν ήρθε από το εσωτερικό. Ήρθε από την Ευρωπαία Εισαγγελέα, την Laura Kövesi, η οποία φέρεται να διερευνά τη διαβόητη «αμαρτωλή σύμβαση» που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων σε πολιτικό και νομικό επίπεδο.
Ποια είναι η “αμαρτωλή” σύμβαση;
Η σύμβαση, η οποία φέρεται να υπογράφηκε με διαδικασίες αμφιλεγόμενες, αφορά δημόσια έργα ή προμήθειες με κοινοτική χρηματοδότηση. Η «αμαρτωλότητά» της έγκειται – σύμφωνα με καταγγελίες – σε υπερκοστολογήσεις, φωτογραφικούς όρους, απευθείας αναθέσεις και ενδεχόμενη διαπλοκή μεταξύ κρατικών φορέων και ιδιωτών. Αν και οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμα πλήρως αποκαλυφθεί, οι υπόνοιες για κακοδιαχείριση και κατασπατάληση ευρωπαϊκών πόρων είναι αρκετές για να κινητοποιήσουν τον ευρωπαϊκό εισαγγελικό μηχανισμό.
Ποια είναι η αρμοδιότητα της Ευρωπαίας Εισαγγελέως;
Η Ευρωπαία Εισαγγελέας έχει ρητή δικαιοδοσία να ερευνά αδικήματα που βλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε., όπως απάτες, διαφθορά, και κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Εφόσον αποδειχθεί ότι η εν λόγω σύμβαση αφορά κοινοτικά κονδύλια – και υπάρχουν ενδείξεις παρατυπιών – τότε η παρέμβαση είναι όχι απλώς θεμιτή αλλά επιβεβλημένη. Η παρουσία της Kövesi στη χώρα για το συγκεκριμένο ζήτημα υποδηλώνει ότι κάτι σοβαρό έχει εντοπιστεί.
Το μήνυμα της Δικαιοσύνης: Υπάρχει ακόμα ελπίδα;
Η παρέμβαση της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, πέρα από τη νομική της διάσταση, έχει και πολιτικό αντίκτυπο. Αφενός, ενισχύει το μήνυμα ότι καμία χώρα δεν είναι υπεράνω ελέγχου. Αφετέρου, ασκεί πίεση στο ελληνικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, το οποίο κατά το παρελθόν έχει κατηγορηθεί για απραξία ή συγκάλυψη.
Σε μια εποχή που η ελληνική κοινωνία έχει κουραστεί να ακούει για «σκάνδαλα χωρίς τιμωρία», η κίνηση Kövesi μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής. Μπορεί – αν αφεθεί να εξελιχθεί χωρίς παρεμβάσεις – να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή διαφάνειας και ελέγχου. Ή, αντίθετα, μπορεί να αποβεί μια ακόμη διεθνής πρωτοβουλία που θα θαφτεί κάτω από στρώματα πολιτικών πιέσεων, καθυστερήσεων και «τεχνικών προβλημάτων».
Η ανάγκη για πολιτική και θεσμική επανεκκίνηση
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να τιμωρηθούν τυχόν υπαίτιοι. Είναι να σπάσει επιτέλους η αλυσίδα της ατιμωρησίας. Να κλείσει ο κύκλος των «ηθικών αυτουργών» που επωφελούνται μέσα από νομικά παράθυρα. Να πάψουν οι συμβάσεις του δημοσίου να αποτελούν πεδίο πλουτισμού για λίγους εις βάρος των πολλών.
Αν η «αμαρτωλή σύμβαση» οδηγήσει τελικά σε απονομή δικαιοσύνης, τότε ίσως – ίσως – η χώρα να κάνει ένα βήμα προς το μέλλον, όχι στα λόγια αλλά στην πράξη. Αν όχι, τότε ο μόνος πραγματικός νικητής θα είναι για άλλη μια φορά η καχυποψία και η αδιαφορία του πολίτη.
Επιμέλεια άρθρου:
Θεόδωρος Χαρανίδης
( Μέλος Ε.ΔΗ.Π.Η.Τ Β.Ελλάδος)
Δημοσίευση σχολίου