Η νέα πολιτική Τραμπ για την Ανατολική Μεσόγειο: Αποστασιοποίηση από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και νέα πολιτικά σενάρια στην Ελλάδα

Μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (Ιανουάριος 2025), η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται σε φάση αναθεώρησης. Η Ουάσινγκτον φαίνεται να υιοθετεί μια πιο πραγματιστική στάση απέναντι σε Ελλάδα, Τουρκία, Λιβύη και Ισραήλ, απομακρυνόμενη ταυτόχρονα από κυβερνήσεις που κρίνονται αναποτελεσματικές ή «φθαρμένες».

Ρήγμα με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και ευθεία κριτική από τις ΗΠΑ

Η νέα αμερικανική διοίκηση δεν έχει επιδιώξει ουσιαστική επαφή με την ελληνική κυβέρνηση. Οκτώ μήνες μετά την ορκωμοσία Τραμπ, δεν έχει υπάρξει συνάντηση κορυφής, ενώ δηλώσεις του Αμερικανού ΥΠΕΞ καυτηρίασαν έμμεσα τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτικών προσώπων χωρίς επαρκή τεκμηρίωση. Η αναφορά ερμηνεύεται ξεκάθαρα ως αναφορά και στον Ηλία Κασιδιάρη, ο οποίος παραμένει προφυλακισμένος παρά την υπέρ του εισαγγελική πρόταση αποφυλάκισης.

Σενάρια για την "επόμενη ημέρα" στην Ελλάδα

Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ εξετάζουν νέα πολιτικά σχήματα στην Ελλάδα, προετοιμαζόμενες για το ενδεχόμενο ανατροπής του σημερινού συστήματος. Δύο βασικοί πόλοι αναδύονται:

1. Ένα νέο κεντροδεξιό σχήμα με πιθανό ηγετικό πρόσωπο από το χώρο που θα αναλάβει να ανασυγκροτήσει τον χώρο μετά από πιθανή κατάρρευση της ΝΔ, αν και δεν αποκλείονται εκπλήξεις

2. Ένας ιδιαίτερα ενισχυμένος εθνοπατριωτικός πόλος, με τον Ηλία Κασιδιάρη να διατηρεί σταθερό υψηλό έρεισμα στην κοινωνία και που φέρεται να έτοιμος, σε αναμονή απελευθέρωσης για να ηγηθεί δυναμικά ενός νέου πολιτικού σχηματισμού.

Ωστόσο, ανάμεσα στους δύο χώρους παραμένει ένα ισχυρό πολιτικό "αγκάθι": η πολιτική δίωξη του Κασιδιάρη επί πρωθυπουργίας Σαμαρά. Η πικρία παραμένει και αποτελεί εμπόδιο στην άμεση συνεργασία τους. Παρόλα αυτά, αναλυτές εκτιμούν πως εάν υπάρξει στρατηγικός στόχος κοινός (π.χ. η ανατροπή της σημερινής πολιτικής τάξης), η ανάγκη πολιτικού ρεαλισμού ίσως επιβάλει την υπέρβαση των παλιών διαφορών και έναν έστω χαλαρό συντονισμό των δύο στρατοπέδων.

Η θέση μικρότερων κομμάτων – Προς απορρόφηση;

Την ίδια στιγμή, κόμματα όπως η ΝΙΚΗ και η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ, παρά τις πρόσκαιρες εκλογικές επιτυχίες τους, δεν θεωρούνται από αναλυτές (και ούτε από τα αμερικανικά επιτελεία) ως βασικοί πυλώνες του νέου πολιτικού χάρτη. Εκτιμάται ότι τα στελέχη και οι ψηφοφόροι τους είναι πιθανό να απορροφηθούν είτε στον εθνοπατριωτικό χώρο είτε σε ένα νέο συντηρητικό-κεντροδεξιό σχήμα, ανάλογα με τις εξελίξεις.

Τουρκία – Κούρδοι – Ισραήλ: Οι ρόλοι στην περιοχή

Η νέα αμερικανική στρατηγική στη Μέση Ανατολή στηρίζεται σε έναν διακριτικό επαναπροσδιορισμό: με το Ισραήλ διατηρείται εξαιρετικά στενή συνεργασία, ενώ οι σχέσεις με την Τουρκία βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο, κυρίως λόγω της στάσης της Άγκυρας έναντι των Κούρδων και των S400. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν έμμεσα τους Κούρδους σε Ιράκ και Συρία, προκαλώντας την οργή του Ερντογάν. Το Ισραήλ από την άλλη προσπαθεί να ενισχύσει τις τριμερείς συμμαχίες με Ελλάδα και Κύπρο, προωθώντας σενάρια ενεργειακής και αμυντικής συνεργασίας — υπό την προϋπόθεση ότι η Αθήνα θα αποκτήσει πολιτική σταθερότητα και αξιόπιστη συνεργασία.

Η Ελλάδα μπαίνει σε περίοδο πολιτικής μετάβασης, με τη διεθνή στήριξη στην κυβέρνηση Μητσοτάκη να εξασθενεί. Οι ΗΠΑ φαίνεται να σχεδιάζουν το επόμενο γεωπολιτικό και πολιτικό σκηνικό, χωρίς να υπολογίζουν τη σημερινή κυβέρνηση στο επίκεντρο. Η διαφαινόμενη πολιτική επανασύνθεση με νέο εθνοπατριωτικό και νέο κεντροδεξιό πόλο, παρά τις εντάσεις του παρελθόντος, ίσως αποτελέσει το θεμέλιο μιας επανεκκίνησης — με κεντρικό παράγοντα τις επιλογές της Ουάσινγκτον και την άφιξη της νέας Αμερικανίδας πρέσβεως που φέρεται ήδη να έχει λάβει σαφείς εντολές.

Θ.Χ.

pellain.com