Όταν ο φόβος για την Τουρκία μπλοκάρει τον ποντισμό καλωδίου προς την Κύπρο
Του Θεόδωρου Χαρανίδη
Η Ελλάδα ζει εγκλωβισμένη σε ένα φοβικό δόγμα εξωτερικής πολιτικής. Κάθε φορά που προκύπτει μια ευκαιρία να εδραιώσει τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, η κυβέρνηση δείχνει να υποχωρεί, να σιωπά ή να αναβάλλει, με τη γνωστή δικαιολογία της «αποφυγής έντασης». Έτσι και τώρα, με την υπόθεση του καλωδίου προς την Κύπρο, όπου η Αθήνα δείχνει να φοβάται να εγκρίνει ή να υποστηρίξει ενεργά έναν ποντισμό που θα περνούσε μέσα από την ελληνική ΑΟΖ.
Ο φόβος που γεννά αδράνεια
Αντί η Ελλάδα να προβάλλει σταθερά τα κυριαρχικά της δικαιώματα, αντιμετωπίζει την ίδια της την ΑΟΖ σαν “γκρίζα ζώνη”. Ο φόβος μήπως «εκνευριστεί η Άγκυρα» φαίνεται να καθορίζει τις αποφάσεις μιας κυβέρνησης που λειτουργεί με το βλέμμα στο τι θα πει το τουρκικό ΥΠΕΞ και όχι στο τι ορίζει το Διεθνές Δίκαιο.
Αυτή η εσωτερικευμένη δειλία δεν είναι απλώς διπλωματική τακτική· είναι εθνική παθογένεια. Όταν ένα κράτος διστάζει να χρησιμοποιήσει τα νόμιμα δικαιώματά του για ένα τεχνικό έργο εντός της θαλάσσιας δικαιοδοσίας του, εκπέμπει το πιο επικίνδυνο μήνυμα: ότι αναγνωρίζει σιωπηρά πως δεν έχει πλήρη κυριαρχία.
Πώς δημιουργούνται “δικαιώματα” στην Τουρκία
Η Τουρκία, παρακολουθώντας προσεκτικά κάθε ελληνική αναδίπλωση, χτίζει σταδιακά τετελεσμένα. Με την πάγια πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας», επιδιώκει να δημιουργεί εντυπώσεις συνδιαχείρισης και αμφισβήτησης. Όταν η Ελλάδα δεν ασκεί εμπράκτως τα δικαιώματά της, το κενό το γεμίζει η Άγκυρα — με χάρτες, δηλώσεις, NAVTEX και ερευνητικά σκάφη.
Το να μην ποντίζεται ένα καλώδιο επειδή «ίσως ενοχληθεί η Τουρκία» σημαίνει ότι αποδεχόμαστε de facto ότι η Άγκυρα έχει λόγο στην ελληνική ΑΟΖ. Και αυτό συνιστά επικίνδυνη ολίσθηση, όχι διπλωματική στρατηγική.
Κυριαρχικά δικαιώματα που δεν ασκούνται, χάνονται
Η Ελλάδα διαθέτει απόλυτο νομικό έρεισμα βάσει της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Η χάραξη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας με την Κύπρο είναι όχι μόνο θεμιτή, αλλά επιβεβλημένη. Η αδράνεια όμως δημιουργεί κενό ισχύος. Και το κενό ισχύος στη Μεσόγειο δεν μένει ποτέ κενό· το καλύπτουν οι ισχυρότεροι, οι πιο τολμηροί ή οι πιο επιθετικοί.
Η Κύπρος, με σαφώς μικρότερη γεωπολιτική ισχύ, έχει ήδη προχωρήσει μόνη της σε συμφωνίες με Ισραήλ και Αίγυπτο, αναπτύσσοντας ενεργειακές συμμαχίες που θα έπρεπε να είχε συντονίσει πρώτη η Αθήνα. Η ελληνική καθυστέρηση μοιάζει με στρατηγική αυτοϋπονόμευση.
Η πολιτική του κατευνασμού
Η Αθήνα ακολουθεί εδώ και δεκαετίες μια πολιτική κατευνασμού, η οποία παρουσιάζεται ως «υπευθυνότητα». Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για φοβικό ρεαλισμό που στερείται διορατικότητας. Όταν φοβάσαι να κάνεις ένα καλώδιο, πώς θα υπερασπιστείς ένα κοίτασμα, μια γεώτρηση ή ένα ερευνητικό πρόγραμμα;
Η κυβέρνηση δείχνει να λειτουργεί με το δόγμα: «ό,τι δεν προκαλούμε, δεν θα αμφισβητηθεί». Μόνο που το Δίκαιο της Θάλασσας δεν λειτουργεί έτσι. Το διεθνές δίκαιο ευνοεί εκείνον που ασκεί εμπράκτως δικαιώματα — όχι εκείνον που τα κρατά στο συρτάρι.
Η σιωπή ως εθνικός κίνδυνος
Κάθε φορά που η Ελλάδα σιωπά, η Τουρκία γράφει έναν νέο χάρτη. Κάθε φορά που διστάζουμε να πράξουμε, χάνουμε λίγο ακόμη από το άτυπο κύρος της κυριαρχίας μας. Η γεωπολιτική δεν γνωρίζει κενά — μόνο ισορροπίες δύναμης.
Η αποφυγή του ποντισμού ενός καλωδίου δεν είναι «τεχνικό ζήτημα». Είναι ένδειξη πολιτικής παράλυσης. Είναι μήνυμα προς κάθε διεθνή παίκτη ότι η Ελλάδα δεν πιστεύει στις ίδιες της τις αξιώσεις. Και αυτό είναι ίσως το πιο επικίνδυνο μήνυμα που μπορεί να εκπέμψει ένα κράτος.
Συμπέρασμα
Το λεγόμενο «φοβικό σύνδρομο» της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι απλώς διπλωματική τακτική· είναι παράδοση κυριαρχίας χωρίς μάχη.
Η Ελλάδα οφείλει να πάψει να φοβάται την ίδια της τη σκιά. Ο ποντισμός ενός καλωδίου δεν προκαλεί κρίση — η διστακτικότητα την προκαλεί.
Αν η χώρα επιθυμεί πραγματικά να σταθεί ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, πρέπει να το αποδείξει με έργα και πράξεις, όχι με δηλώσεις κατευνασμού. Γιατί κάθε φορά που υποχωρούμε από τον φόβο της Τουρκίας, δεν χάνουμε απλώς τεχνικά έργα — χάνουμε λίγο ακόμη από την κυριαρχία μας.
Θεόδωρος Χαρανίδης
Μέλος ΕΔΗΠΙΤ
إرسال تعليق